جستجوگر خبری شهرستان شفت

یکی از مقامات وقت وزارت اطلاعات به تازگی در گفتگویی به بیان ناگفته هایی از اقدامات آیت الله منتظری و بیت او همچون سیدهادی و سیدمهدی هاشمی پرداخته است.

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی به تازگی به مناسبت سالگرد درگذشت آیت الله منتظری اقدام به گفتگو با یکی از مقامات وقت وزارت اطلاعات کرده است که وی در این گفتگو به بیان ناگفته هایی در خصوص آیت الله منتظری پرداخته است.

در مقدمه این گفتگو آمده است: 29 آذرماه 1388 آیت الله منتظری درگذشت. دوران قائم مقامی رهبری آیت الله منتظری و فراز و فرودهایی که نهایتا منجر به عزل او در سال 1368 توسط امام شد، پشت پرده های بسیاری در ابعاد مختلف سیاسی و امنیتی دارد که اغلب تاکنون ناگفته باقی مانده اند. کتاب خاطرات آیت الله ری شهری، وزیر اطلاعات وقت، یکی از معدود منابع تاریخی این ماجرا است که سالها از انتشار آن می گذرد.

 با توجه به اینکه در آن سالها وزارت اطلاعات یکی از ارکان اصلی پیگیری های امنیتی مسائل مربوط به آیت الله منتظری و حواشی مرتبط با آن بود، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به سراغ یکی از مقامات وقت وزارت اطلاعات رفت تا جزئیات بیشتری از ابعاد اطلاعاتی این ماجرا را جویا شود:

اعتبار آیت الله منتظری از کدام ناحیه ضربه خورد؟/ «بیت آلوده »ای که همه را نگران کرد!

پرونده آیت الله منتظری در وزارت اطلاعات از چه زمانی به عنوان یک مساله ویژه در دستور کار قرار گرفت؟

تا پیش از تشکیل وزارت اطلاعات، «آیت الله منتظری» به عنوان یک کیس امنیتی جدی در دستور کار هیچ یک از دستگاه های اطلاعاتی نبود. سال 1363هم که وزارت اطلاعات تشکیل شد، طبیعتا مجموعه حدود یک سال درگیر نقل و انتقال نیروها و پرونده ها و مسائل تشکیلاتی بود. مگر ماموریتهای روتین که به قول معروف آش با جاش منتقل شده بود و کار داشت جلو می رفت. مساله آیت الله منتظری جزو این موضوعات نبود.

تابستان سال 64 بود که آقای ری شهری برخی از دوستان طلبه را دعوت کردند و گفتند من خدمت امام بودم و ایشان من را فقط برای همین موضوع خواستند که بگویند من نگران قم و دفتر آقای منتظری و مسائل حاشیه ای این مجموعه مثل مدارس و طیف سیدمهدی هاشمی هستم. شما موظفید این مساله را پیگیری کنید. جالب بود که گزارشهایی به امام رسیده بود که از ناحیه دستگاه های اطلاعاتی نبود. امام این مساله را به عنوان یک ماموریت ویژه از آقای ری شهری مطالبه کرده بودند. آن موقع از سایر نشانه ها حدس می زدم که امام مطالب دیگری هم به ایشان گفته باشند و یک ماموریت بزرگی را داده باشند. این صحبت امام وقتی در جمع چندنفر از دوستان وزارت مطرح شد. ما به این نتیجه رسیدیم که امام دنبال یک هدفی است، تحلیل کردیم که مقصود نهایی امام چیست؟ دنبال سیدمهدی و جرائمش است؟ دنبال قم و انحراف در مسائل حوزوی است؟ دنبال پاکسازی بیت و اطرافیان آقای منتظری است؟ چون سال 62 هم در پیامشان به افتتاحیه خبرگان هشدار دادند: «باید بدانید که تبهکاران و جنایت پیشگان بیش از هرکس چشم طمع به شما دوخته اند و با اشخاص نفوذی در بیوت شما با چهره های صددرصد اسلامی و انقلابی ممکن است خدای ناخواسته فاجعه ببار بیاورند و با یک عمل انحرافی نظام را به انحراف بکشانند و با دست شما به اسلام و جمهوری اسلامی سیلی بزنند. الله الله در انتخاب اصحاب خود، الله الله در تعجیل در تصمیم گیری خصوصا در امور مهمه. و باید بدانید که انسان از اشتباه و خطا مأمون نیست. به مجرد احراز اشتباه و خطا از آن برگردید و اقرار به خطاکنید که آن کمال انسانی است...» و هرکس متوجه می شد مخاطب ایشان کیست، بلکه جز ایشان [آقای منتظری] نیست.

البته این زمانی بود که قائم مقامی آقای منتظری مساله روشنی بود، هرچند هنوز نهایی نشده بود. یعنی حتی اگر در مجلس خبرگان هم مطرح نمی شد، بطور طبیعی نگاه ها پس از امام متوجه آقای منتظری بود. در این جلسه یکی از دوستان به عنوان مدیرکل اطلاعات قم در نظر گرفته شد تا با ماموریت پیگیری مسائل مربوط به بیت و اطرافیان آقای منتظری در قم مستقر و مشغول به کار شود. البته آن موقع از نظر تقسیمات کشوری و استانی، شهر قم جزو استان مرکزی بود؛ ولی بر خلاف بقیه استانها اداره کل اطلاعات استان در قم مستقر بود.

 

ماموریت: پاکسازی بیت آیت الله منتظری

آقای ری شهری هم در خاطراتشان می گویند ابتدای تشکیل وزارت اطلاعات، امام من را خواستند و گفتند موضوع سیدمهدی هاشمی را پیگیری کنید. پس از مدتی پرسیدند کاری کردید؟ من گفتم هنوز نه. ایشان مجددا تاکید می کنند و در نتیجه آقای ری شهری چندنفر محدود از وزارت را مامور پیگیری این مساله می کنند.

بله، در واقع می شود گفت این تیم، تازه وارد این کیس شده بود و حتی هنوز پرونده سیدمهدی را از استانها نگرفته بودند. یعنی این جمع هنوز از این ماموریت محوله امام، حیران بود. اولا دنبال یک تحلیل بود که امام دنبال چیست و این صحبتشان با آقای ری شهری یک سفارش است؟ یک امر لازم است؟ یک امر فوری است؟ یعنی به دنبال شعاع ماموریت خود از این ملاقات بودند. حالا وقتی پس از سالها به این مساله نگاه می کنیم می بینیم مسائل روشن است. یعنی وقتی الان برمی گردیم به آن جلسه فکر می کنم همه افراد حاضر در آن برایشان مبهم بود و به مخیله هیچ کس خطور نمی کرد که سوژه امام، شخص آقای منتظری است. البته «معما چو حل گشت آسان شود» است. بالاخره وقتی غبار زمان فرومی نشیند، حقایق بیشتر خود را نشان می دهد و در روشنایی صبح واقعیات بیشتر دیده می شود. اما آن موقع حتی در مورد مسائل قم هم، آن زمان شاید حداکثر چیزی که به ذهن این جمع می رسید این بود که یک مجموعه ای هستند و خط انحرافی دارند و اقداماتی در حد تربیت طلبه و کادر دارند که باید کنترل شود.

در مساله سیدمهدی هاشمی و طیف همسو با او هم، چند محور مورد نظر بود. یکی قتلهای قبل و پس از انقلاب. دوم شرارتها در امر نهضتهای آزادیبخش. سوم جریان فکری که در مدارس و کتابخانه سیاسی راه انداخته بودند و چهارم مسئله تعامل و ارتباط با جریانهای مساله دار مثل نهضت آزادی و طیف میثمی و پیمان و ارتباطات بی ضابطه با کشورهایی مثل لیبی و آخرین محور هم مدیریت رهبر آینده انقلاب. ماجرای ترور مهندس بحرینیان رئیس کمیته انقلاب اسلامی اصفهان مطرح بود که پیگیری نشده بود. ماجرای قتل اسقف دهقان در ابتدای انقلاب در اصفهان مطرح بود.

ماجرای نامه 6 فروردین| چگونه آیت الله خامنه ای آبروی مرحوم منتظری را در سال 68 حفظ کردند؟گزارش| واحد "نهضت های آزادیبخش"؛ گروهی مورد حمایت "منتظری" که در خدمت دشمن بودسلیمی نمین: ضعف مرحوم آذری قمی در درک مقتضیات بود/ وجه تفاوت آیات آذری قمی و منتظری

ماجرای شهادت آقای شمس آبادی قبل از انقلاب هم مبهم بود؟

آن قضیه متقاوت بود و برای اغلب هم روشن بود که این ماجرا کار سیدمهدی و همدستانش است. بالاخره قبل انقلاب دستگیرش کرده بودند و بازجویی شده بود و اعترافاتشان موجود بود و محکوم هم شده بودند. آقای منتظری یکی از جرائمش این است که از پولی که دستش بوده که لابد غیر از وجوهات هم نبوده، برای سیدمهدی وکیل گرفته که قاتل را از قصاص نجات بدهد.جالب است بدانید در یکی از ملاقاتها به مسئولین پرونده سیدمهدی گفته بود: حالا مگر شمس آبادی انقلابی بود؟ حالا او را کشت که کشت! ملاحظه کنید امامِ عادل را! بنابراین این قضیه روشن بود. ماجرای مفقود شدن عباسقلی حشمت که از ملّاکین مخالف طیف سیدمهدی در قهدریجان بود مطرح بود. حتی خانواده حشمت پیش سیدمهدی آمده بودند و گریه و زاری کرده بودند که آقا اگر شما احیانا خبری از او دارید به ما بگویید. او اظهار بی اطلاعی کرده بود و حتی گریه کرده بود که مثلا من هم دلم برای شما سوخته و ان شاءالله پیدا می شود. ترور ناموفق آیت الله فقیه ایمانی که به مجروحیت ایشان منتهی شد و همچنین شیخ قنبرعلی صفرزاده که مقسّم شهریه آیت الله خوئی و یک روحانی روستایی بود و همچنین فردی به نام لباف که یک هتلدار بود و بالاخره قتل کازرونی که معروف به پدر نساجی ایران بود و خیر هم بوده است.آن زمان تصورات و ذهنیت ما حول و حوش این مسائل دور می زد، ولی امام دنبال هدف دیگری بود. اینجا فاصله سیستم با امام خودش را نشان می دهد که ما در چه سطح نازلی سیر می کردیم و امام چه هدفی را در چه افقی مدنظر داشتند.

این ماجرا یک سر در اصفهان داشت، یک سر در تهران و یک سر در قم. پرونده قبل انقلاب سیدمهدی که پیش از این در اداره کل اصفهان مطرح بود، به تهران منتقل شد. البته روی آن هم کار زیادی نشده بود. چون هواداران سیدمهدی و طیف آنها در ادارات و نهادهای انقلابی اصفهان حضور داشتد و این جریان را یک جریان انقلابی داغی می دانستند که تحت شعاع و زیر عبای حمایت آقای منتظری مصونیت دارند. شاید آن موقع خیلی ها در آن سطح حتی به خود اجازه نمی دادند درباره این افراد و این جریان، تحلیل منفی کنند. الان است که ما درباره سیدهادی و سیدمهدی و امید نجف آبادی و امثالهم راحت حرف می زنیم و نقاط منفیشان را برمی شماریم، آن موقع فضا متفاوت بود.

 

** احمد منتظری علیه سیدهادی به وزارت اطلاعات اخبار می داد

مدیرکل اطلاعات قم وقتی مستقر شد، چه اقداماتی را کلید زد؟

توجه داشته باشید که آن موقع امکانات فنی برای کنترل خیلی محدود بود. شاید مهمترین امکان دستگاه اطلاعاتی برای اشراف بر سوژه، در درجه اول منابع انسانی و در درجه دوم شنود تلفن ها بود. یک آیین نامه و دستورالعملی هم وجود داشت که شنود تلفن مسئولین را ممنوع کرده بود. یعنی شما تلفن یک فرماندار را هم نمی توانستید به راحتی شنود کنید. خب با این وجود طبیعی است که شما نه دفتر آقای منتظری، بلکه "دفتری" های آقای منتظری را هم نمی توانید شنود کنید. به خصوص که اینها به شدت در سیستم های اداری نفوذ و هوادار داشتند. فضای آن موقع را هم در نظر بگیرید که آقای منتظری الان دیگر قائم مقام رهبری است.

شنود دفتر و دفتری ها برقرار نشد؟

نخیر، نشد. ولی یکی از راههای کنترل، این بود که تلفن «مرتبطین» با سوژه اصلی شنود شود. البته این را هم درنظر داشته باشید که آن موقع ما تلفن کسانی را شنود می کردیم که قبل انقلاب مبارز بودند و با ساواک زمان شاه درگیر بودند و محتاط بودند.

 امکان خوب دیگر هم این بود که در نتیجه اختلاف نظرهایی که بود، اطرافیان و دوستداران آقای منتظری به دو جناح تقسیم شده بودند. یکی جناحی که از خط 3 اصفهان انشعاب کرده و به بیت امام نزدیک تر و منتقد جریان حاکم بر بیت آقای منتظری یعنی سیدهادی بود. در بیت آقای منتظری کسی مثل آقای شیخ حسن ابراهیمی نماینده این تفکر بود. آقای عبایی رئیس دفتر تبلیغات بود، آقای جعفری گیلانی که بعدتر رئیس دفتر تبلیغات شد. دکتر محمدعلی هادی نجف آبادی، عبدالله نوری و شیخ محمدحسین شریعتی معروف به شیخ الشریعه هم از این دسته بودند. البته ما هیچ وقت به کسی مثل شیخ الشریعه خوشبین نبودیم. چون او پیش از این به قدری در خط 3 اصفهان و طیف سیدمهدی حل شده و با آن طیف همسو بود که پذیرش اینکه آن نگاه و جریان را رها کرده و خط امامی بی غل و غش شده باشد سخت بود. چون شیخ الشریعه آدم پیچیده و غیرقابل اطمینانی بود و اینطور بگویم که شاید به حضورش در مجموعه دفتر امام نیز با دیده ی ظن و تردید نگاه می شد. او اطلاعات را به مرحوم حاج احمدآقا می داد و ایشان به نحوی به وزارت منتقل می کرد.

 احمد منتظری هم در همین طیف تعریف می شد. او هم برای پاکسازی بیت اهتمام داشت و اطلاعات خوبی می داد. به ویژه پس از دستگیری سیدمهدی اطلاعات عملیاتی هم می داد. همچنین دو نفر از پاسدارهای نجف آبادی در حلقه یک خوب همکاری می کردند. مرحوم کورانی و تعدادی از عناصر نهضتی که ایرانی نبودند هم همکاری خوبی داشتند. یکنفر دیگر هم بود که همکاری اش استراتژیک و تمام کننده بود که فعلا بماند. یکی هم سلمان صفوی بود که همکاری داشت و در یک صحنه سازی هماهنگ شده فرار کرد و به خارج رفت.

 آن طرف هم جریان حاکم بر بیت آقای منتظری بود که عملا دست سیدهادی هاشمی و سعید فرزند آقای منتظری بود. خب هر دو طیف، هم انقلابی بودند و هم اصفهانی و نجف آبادی بودند و یک جدال جناحی و خطی فوق العاده سنگینی بینشان حاکم بود که آقای منتظری هم این را حس می کرد. افراد بیت هم بین این دو طیف تقسیم شده بودند، ولی بازی گردان اصلی، سیدهادی بود که هم آدم زیرکی بود و هم بالاخره داماد ایشان بود. بین دوستان هم مطرح بود که می گفتند معلوم نیست بالاخره شیخ حسین ابراهیمی رئیس دفتر است یا سیدهادی؟ یعنی عملا او تنظیم کننده معادلات و مراودات بیت بود. برادرش سیدمهدی هم بعدها در اعترافاتش گفته بود که من اصلا آنجا نمی رفتم، ولی خلاف گفته است. می رفت، اما کم. حتی مدیرکل اطلاعات قم می گفت سیدهادی در همان بیت من و سیدمهدی را به هم معرفی کرد. البته بودن یا نبودن سیدمهدی تغییری در اصل مساله ایجاد نمی کرد، چون اینها یک تیم بودند و پیش بردن نظراتشان در بیت آقای منتظری، نیازی به حضور فیزیکی سیدمهدی نداشت. برادرش همه کاره بیت بود.

خب ما به عنوان دستگاه امنیتی، توانستیم از شکاف استفاده کنیم و آورده ی خوبی داشته باشیم. البته که این مساله هم سختی های خودش را داشت. چون اولا اینکه این دو جناح علیرغم اختلافات بین خودشان به دستگاه اطلاعاتی تازه تشکیل شده خیلی اعتماد نداشتند، دوم اینکه کلاس و سطح کار هم بالا بود. یعنی قائم مقامی آقای منتظری در سطح جامعه و خبرگان، تازه مطرح شده و پاییز 64 قطعی شده بود و شما با بیت قائم مقام رهبری مواجه هستید که گویی عنقریب زمام امور کشور را بدست خواهد گرفت.

برآوردهای مستقیم و غیرمستقیم اطلاعاتی هم نشان می داد که اینها خودشان را از الان همه کاره کشور می دانند و گاردشان این بود که امام که دیگر از کار افتاده و کارش تمام است. حتی سیدهادی چندبار به برخی مسئولین اطلاعاتی گفته بود انقلاب که الحمدلله تثبیت شده و فقط مساله نهضت جهانی اسلام است که امام هم در این قضیه نه سررشته دارد و نه حوصله اش را و فرمان این قضیه در دست آقای منتظری است. ضمن اینکه با توجه به سکته امام در اوایل سال 65 در ذهنشان بود که بالاخره امام به زودی فوت می کند و کار دست این جریان است. اختیاراتی هم که امام به آقای منتظری داده بود متنوع و گسترده بودند؛ ارجاع فتاوا و مسائل فقهی، نصب شورای عالی قضائی و قضات، عفو محکومین و امثالهم. ضمن اینکه به خاطر محذوریت ها و تراکم امور در دفتر امام و حال جسمی ایشان، امکان ملاقات راحت با امام برای همه مسئولین نبود و بنابراین همه مسئولین کشور را شما در دفتر آقای منتظری می دیدید. هرکسی که آنطرف ملاقات نداشت، می آمد اینطرف. اتفاقا نتیجه هم می گرفتند، چون امام فردی بود که به راحتی نمی شد تحت تاثیرش قرار داد و دستور و توصیه از او گرفت، اما اینطرف می آمدند اصطلاحا برای کارشان بله را می گرفتند و می رفتند. آنهایی هم که کار را بلد بودند اصلا نیاز نبود پیش آقای منتظری بیایند، با سید هادی کار را می بستند و کارشان پیش می رفت، پیام و توصیه می گرفتند و این حرفها. لذا دفتر آقای منتظری خیلی عجیب بود. اعضای شورای عالی قضایی، نمایندگان مجلس، قضات استانها، استاندارها و فرماندارها دائما آنجا در تردد بودند و وضع عجیبی داشت. تقریبا تمشیت خیلی از امور کشور آنجا اتفاق می افتاد. خیلی ها هم برای اینکه در آینده ی کشور جای پایی داشته باشند و با مرکز قدرت در آینده مرتبط باشند از هیچ خوش خدمتی فروگذار نبودند.

 

جریان های مسئله دار سیاسی مثل نهضت آزادی و هواداران لطف الله میثمی و طیف دکترپیمان و ناراضیان این مدلی چقدر با دفتر ایشان در تعامل بودند؟ این مساله ای است که سالها است از یک طرف مطرح شده و از طرف مقابل انکار می شود و می گویند رفت وآمد آنچنانی وجود نداشته است.

من نشنیده ام آنها انکار کننند ولی دو نکته را باید اینجا مدنظر قرار داد. اول اینکه آقای منتظری خودش فردی بود که اصطلاحا باب تعاملش به روی همه باز بود، به خصوص کسانی که به زعم او مظلوم بودند و با آنها نامهربانی شده بود. این جزو روحیاتش بود و شاید آنطور که با روی باز با اینها برخورد می کرد، با مسئولین برخورد نمی کرد. دوم اینکه جدای از این مساله روند و فرآیند ملاقات های ایشان، توسط سیدهادی و بطور حساب شده تنظیم می شد. یعنی یک فرد سیاسی، برنامه دار و حساب گری که جز به معادلات قدرت فکر نمی کند و می داند چه می کند. او می خواست قطار انقلاب را از ریل امام و جماران روی ریل آقای منتظری و قم بیندازد. در اعترافات بعدی سیدمهدی هم هست که سیدهادی و دفتر آقای منتظری، از نظر اخبار و اطلاعات دریافتی هم، آقای منتظری را حساب شده و هدفمند تغذیه می کردند. یعنی حتی بسیاری از بولتن ها را هم به ایشان نمی دادند. حتی مواردی بود که وقتی بچه های وزارت اطلاعات پیش آقای منتظری می رفتند از او می پرسیدند فلان مساله را ملاحظه کردید در فلان بولتن ما منعکس شده بود؟ جواب می داد نه، اینها را که شما مثلا یک ماه بعد به ما می دهید و به درد نمی خورد. گفته بودند نه آقا ما اینها را به موقع برای دفترتان می فرستیم، حالا شاید دفترتان سرشان شلوغ است و یادشان می رود به موقع اینها را به شما برسانند. بعدا که پیگیری کردیم متوجه شدیم دفتر اینها را عمدا دیر به آقای منتظری می داد یا اصلا نمی داد.

برنامه جناح سیدهادی و سیدمهدی هم این بود که اعصاب آقای منتظری را به کار بگیرند و اطلاعات و اخبار منفی و نارضایتی ها را در ذهن ایشان پررنگ کنند. یعنی یک عملیات روانی قوی روی آقای منتظری سازمان داده بودند که نتیجه اش مدیریت فکر و اعصاب و اطلاعات و حتی قبض و بسط های روحی و عاطفی او بود. اینها مطالبی است که سیدمهدی هم بعدتر در اعترافاتش بیان کرد. آن زمان هم این مساله فقط تحلیل نبود، گزارش هایی که به ما می رسید دقیقا این نکات را نشان می داد. یعنی بعد از استقرار مدیرکل جدید در قم و کار متمرکز روی بیت و دفتر آقای منتظری، اخباری که می رسید و جمع بندی هایی که خدمت امام ارائه می شد، زنگ خطر را به صدا در آورد و حساسیتها را بیشتر کرد. جالب است که یکی از چیزهای جالب بیت آقای منتظری، تقید به گوش دادن رادیو بی بی سی بود. یعنی وقتی اخبار شبانگاهی رادیو بی بی سی شروع می شد صدایش را زیاد می کردند و همه می نشستند گوش می دادند. آخر سر هم دیدید که نامه های محرمانه آقای منتظری به امام و سران نظام، سر از بی بی سی درآورد.

دائما افراد نهضت آزادی مثل صباغیان و طیفی که بعدا به ملی مذهبی معروف شدند مثل پیمان وعزت سحابی و میثمی آنجا بودند، طاهر احمدزاده می آمد. آقای منتظری در آن قسمتی که منزل خودش بود اطاق بزرگی داشت که مراجعین دورتادورش می نشستند. عمدتا هم همین طیف ناراضیان و مسئله دارها بودند که هم حضوری و شفاهی اخبار و تحلیل می دادند و هم گزارش هایی که از طریق دفتر به آقای منتظری می رسید، هردو یک محتوا و مضمون را منتقل می کرد. یعنی این مهندسی اطلاعات جوری بود که شاید با این ورودی های اطلاعاتی، هرکسی غیر از آقای منتظری هم بود به این نتیجه مورد نظر می رسید. این مسائل بعدها هم در اعترافات سیدمهدی بیان شده است. جالب اینکه همان موقع که این اتفاقات در دفتر و دستگاه محاسباتی آقای منتظری در جریان بود، همین طیف سیدهادی و سیدمهدی و دوستانشان به شدت روی این مساله مانور می دادند که امام توسط اطرافیانشان کانالیزه شده و نمی گذارند اطلاعات به ایشان برسد. در حالی که به قول سیدمهدی هاشمی، این خود آنها بودند که این بلا را سر آقای منتظری آورده بودند. مثلا یک طلبه ای بود که تواب سازمان منافقین بود، او مرتب با دفتر و بیت آقای منتظری در تعامل و رفت وآمد بود و اطلاعات و اخبار می داد و می گرفت.

آقای منتظری سال 62 می گفت شما به اسم منافقین مردم را می کُشید

مساله بیت آقای منتظری و منافقین بحث دامنه داری است که نیاز به توضیح بیشتری دارد. همیشه این بحث مطرح بوده که بیت آقای منتظری پایگاه منافقین شده و نتیجه آن هم نزدیکی فکری جریان و شخص آقای مننتظری با منافقین است. درباره این مساله کمی بیشتر توضیح دهید.

ببینید بحث سازمان منافقین را نباید یک مساله سازمانی و تشکیلاتی بسیط درنظر گرفت. درباره نسبت جریان آقای منتظری و منافقین چند مساله را باید مدنظر قرار داد. اول اینکه هم سیدهادی و هم سید مهدی وقتی قبل از انقلاب در زندان بوده اند، به سازمان گرایش داشته اند. حتی مبارزین و انقلابی هایی که آن موقع زندانی بوده اند نقل می کنند در ماجرای فتوای نجاست مارکسیست ها و مرزبندی زندانیان مسلمان با آنها، شاهد همسویی با سازمان و بی اعتنایی آنها بود ه اند. سیدمهدی در اعترافاتش به دیداری با مسعود رجوی و ابریشمچی پس از انقلاب در بیت آقای منتظری اشاره می کند که آنجا رجوی به او می گوید شما در زمان رژیم خوب با ارتجاع درگیر شده بودید و منظورش ماجرای ترور آقای شمس آبادی بوده است.

نکته مهم دیگر که باید به آن توجه کرد، این است که مواضع آقای منتظری تدریجا به سمت حمایت از منافقین سوق پیدا می کند. یعنی ابتدایش انتقاد از روش و چگونگی برخورد نظام با منافقین است و سال به سال غلظت حمایت از منافقین بیشتر می شود تا به سال 67 می رسد که رسما در دفاع از آنها جلوی امام و نظام می ایستد.

خوب است ماجرای دیدار برخی دوستان دادستانی با آقای منتظری در سال 62 را بازگو کنم تا ابعاد این مساله روشن تر شود. اواخر سال 62 بود. دادستانی اوین و تیم آقای لاجوردی یکی از خطوط مقدم برخورد با منافقین بودند و به شدت هم زیرفشار و هجمه بودند. مدتی بود مواضع انتقادی و تند آقای منتظری علیه دادستانی هم شدت گرفته بود. به همین خاطر آقایان محمدی گیلانی، لاجوردی و موسوی تبریزی همراه با چندنفر دیگر از دوستان دادستانی به قم می روند تا درباره این مسائل با ایشان صحبت کنند. یکی از حاضرین جلسه می گفت به محض اینکه نشستیم طبق سنتی که همیشه هست که یک نفر از طرف مراجعه کنندگان صحبت کند گفتیم اگر اجازه می دهید آقای گیلانی گزارشی ارائه کنند. آقای منتظری گفت نخیر نیازی نیست، خودم همه چیز را می دانم. بعد گفت من این سید _یعنی آقای لاجوردی_ را از قبل انقلاب و دوران زندان می شناسم. او از آن موقع با اینها یعنی منافقین دعوا داشت. و شروع به سخنانی در حمایت از منافقین می کند، در میانه مباحث هم اجازه توضیح به کسی نمی دهد و منتظری می گوید شما می روید در کوچه و خیابان این مردم حزب اللهی که مثلا در مغازه شان عکس امام دارند یا ریش دارند را می کشید و ترور می کنید و این را می اندازید گردن منافقین که در نظر مردم منفور شوند و محملی بشود برای مشروعیت اعدام اینها. این حرف را خیلی محکم به عنوان یک کد و اطلاع گفت. بچه هایی که جنایتهای منافقین و عملیات مهندسی و اینها را دیده بودند تعجب کردند که یک کسی در قد و قواره آقای منتظری چنین تصوری دارد که ما به عنوان نیروهای حزب اللهی می رویم مردم را می کشیم که توجیه اعدام منافقین باشد. آنجا شهید لاجوردی اعتراض می کند و بلند می شود می گوید من این جلسه را جلسه نامشروعی می دانم و ماندن در آن را جایز نمی دانم و همگی جلسه را ترک کردیم. آقای لاجوردی از امام وقت گرفتند و همین جمع به جز آقای موسوی تبریزی رفتند خدمت امام. اول جلسه گزارش مختصری از عملکرد دادستانی و جلسه اخیر با آقای منتظری خدمت امام ارائه شد و البته محتوای صحبتهای آقای منتظری را رقیق تر بیان کردند. امام شروع کردند صحبت و تمجید از مبارزه با منافقین و چهره شان خیلی برافروخته بود. آقای گیلانی خواستند فضا را تعدیل کنند، امام فرمودند آقای گیلانی صبر کنید و حرفشان درباره منافقین را ادامه دادند. باز بحث پیش می رود و مجددا آقای گیلانی می خواهد ورود کند که امام محکم تر از قبل می گویند آقای گیلانی شما متوجه نیستید! و ادامه می دهد. دفعه سوم هم همین اتفاق می افتد و امام عتاب می کند به ایشان که شما آقای گیلانی شما نمی فهمید و متوجه نیستید. بعد هم به همه می گویند بروید کارتان را ادامه بدهید و تا من زنده ام ریشه این مساله را بکَنید.

توجه کنید که این ذهنیت سال 62 آقای منتظری است که معتقد بود نظام مردم را می کشد و گردن منافقین می اندازد! یعنی منافقین که دو سال قبل فرزند او و هفتاد و دوتن را شهید کرده اند، اینقدرها هم که می گویند جنایتکار نیستند. اگر آقای منتظری تنها بابت همین اتهام زنی عزل شود، کم است و عدالت حکم می کند که به خاطر همین اتهام زنی محاکمه شود. سیدمهدی و باندش به همین اتهامات افراد را ترور می کردند. این چه دیانت و عقلی است؟ آیا اگر او را ساده لوح و به عبارت احادیث ابله بخوانند حق دارند یا نه؟ قرآن در داستان افک (آیه 17-15) سوره مبارکه نور می فرماید: چرا شایعات را به زبان می آورید؟ گمان کرده اید کار ساده ای است؟ و هو عندالله عظیم. و در آیه بعد می فرماید سبحانک هذا بهتان عظیم. و در آیه بعد می فرماید هرگز تکرار نشود اگر مومنید. چطور ممکن است یک انسان به بچه های پاک و حافظ امنیت که از اوین بیرون می آمدند و ترور می شدند چنین اتهامی بزند؟ واقعا چنین آدمی لیاقت امام جماعت را ندارد چه برسد به رهبری!

خب چه اطلاعات و تحلیل هایی و توسط چه کسانی به آقای منتظری منتقل می شد که او را به این نتایج می رساند؟ یک علتش این است که خانواده های زندانیان سازمان مدام آنجا بودند و با آقای منتظری ملاقات داشتند. گله می کردند، گریه می کردند و در همین دیدارها بود که چنین اطلاعات غلط و تحریف شده ای منتقل می شد. جدای از این ها، گزارش ها و نامه های مکتوبی هم که بیت آقای منتظری را هدف گرفته بود و تاثیر تدریجی اش را حس می کرد نباید نادیده گرفت. حتی گاهی این خانواده ها را نزد همسر آقای منتظری هم می بردند و او را هم به نحوی تحریک می کردند. چون او هم روی آقای منتظری خیلی تاثیر داشت. از آقای ناطق نوری نقل شده که از منتظری سوالی کردم که چرا اینقدر اصرار بر عدم رسیدگی دارید؟ گفت «من تحت فشار خانواده هستم.» در کل خانواده آقای منتظری هم در معادلات ذهنی و سیاسی اش خیلی موثر بودند، هم دخترش و هم عروس هایش که یکیشان همسر قبلی مرحوم شهید محمد منتظری بود و یکیشان دختر مرحوم ربانی املشی. کارگردان همه این صحنه آرایی ها هم آقای سیدهادی هاشمی داماد ایشان و همه کاره دفتر! وقتی می گوییم بیت آقای منتظری پایگاه منافقین بود یعنی این؛ و دیگر نیازی به نفوذ و ارتباط یک نفر و فلان طلبه به نام ارمی نیست.

 یعنی می خواهم بگویم این تحریکات و رفت و آمدها و محاصره آقای منتظری توسط این جریان ها خیلی روشن و واضح بود، هم مقدماتش واضح بود و هم نتایجش. چنین روندی است که سال 67 آقای منتظری را به دفاع از منافقین در برابر امام و نظام می کشاند. این فقط یک تحلیل اطلاعاتی از جانب سازمانهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی نیست. دقیقا تحلیل منافقین است. مسعود رجوی سال 79 در دیدار با رئیس سازمان امنیت داخلی عراق در جواب اینکه کدام جریان در معادلات ایران به سازمان نزدیک است؟ می گوید منتظری! چرا؟ عین جملاتش را برایتان نقل می کنم. رجوی می گوید «وقتی ما فضای اجتماعی را تغییر دادیم، منتظری وارد شد و جنایت هایی که در حق مجاهدین خلق مانند قتل عامی که 12 سال قبل روی داد را افشا کرد؛ قتل عام زندانیان سیاسی ما در سال 1988 بزرگ ترین بمب سیاسی ای بود که درون رژیم منفجر گردید؛ این کار منتظری بود.»

 

** ماجرای تفاوت برخورد آقای منتظری در حصر سیدصادق روحانی و دفن آقای شریعتمداری

یکی از مسائلی که درباره بیت آقای منتظری مطرح می شود، غلبه سیاسی کاری و خط و خط بازی است. این به چه معنا است؟

دفتر و بیت آقای منتظری، دفتر و بیت نفر دوم نظام است، و این جایگاه اقتضا می کند از موضع کلان ملی و ناظر به مصالح عمومی نظام کنش داشته باشد؛ نه اینکه باندی و جناحی رفتار کند. من این را کمی توضیح بدهم. مثلا بیت آقای منتظری دشمنی غلیظی با سپاه داشت. یکی از محورهایی هم که اینها دنبال میکردند همین مسئله بود که ریشه در خط3 اصفهان داشت. آنها از نظر سیاسی با شخص آقای محسن رضایی به عنوان فرمانده سپاه هم به شدت بد بودند. ملاقات درست به او نمیدادند که بیاید و گزارش بدهد، از آن طرف اخبار منفی جنگ را پیش آقای منتظری پررنگ می کردند و برخی فرماندهان و رزمندگان منتقد و مخالف فرماندهی را پیش آقای منتظری می بردند و گزارش هایی منفی متعدد می دادند. نتیجه اینکه آقای منتظری هم با سپاه خوب نبود. همانطور که در نامه های سیدمهدی که در منزلش کشف شد هم آمده، آقای منتظری را به این نتیجه رسانده بودند که 1- نیروهای صالح از سپاه تصفیه شده اند. 2- خط فکری سپاه از خط اصولی انقلاب منحرف شده و 3- شکست در جبهه ها هم مهمترین دلیل عدم کفایت سپاه است. آن موقع بحث نیروهای سه گانه سپاه مطرح بود که آقای منتظری مخالفت کرد. قرار بود 500 گردان رزمی ایجاد کنند که باز هم آقای منتظری مخالف بود. آقای منتظری هم صریحا به برخی مسئولین گفته بود و بعدا به امام هم نوشت که سیدمهدی از فرمانده سپاه و وزیر اطلاعات باکفایت تر است.

یا مثلا اینها از نظر سیاسی، با جامعه مدرسین و خط راست دشمن بودند. تا اینجایش شاید خیلی مهم نباشد. اما وقتی این نگاه ها در معادلات بیت و شخص نفر دوم کشور اثرگذار می شود کار خراب می شود. دقیقا این اتفاق افتاده بود. طراحی عجیبی می کردند، از اینکه به افراد این جریان ملاقات ندهند، راهشان ندهند، ملاقاتهایشان را محدود کنند، علیه اینها گزارش بدهند و نقاط ضعفشان را پررنگ منعکس کنند. خب طیف حاکم بر دفتر تبلیغات هم جناح راست نبود اما چون به سیدهادی تمکین نمی کردند، مغضوب بودند و در اختلافات بین کتابخانه سیاسی و دفتر تبلیغات، آقای منتظری جانب کتابخانه را می گرفت. عجیب اینکه دفتر تبلیغات بشدت مرید منتظری بود، ولی اطلاعات پنهان و آشکار می گوید محمودی(مسئول آن) هرگز منتظری را قبول نداشت. در تلفن می گفت منتظری شلوار خودش را نمی تواند بالا بکشد، چطور می خواهد مملکت را اداره کند. وقتی بعد از سال 64 در جریان خط 3 که اینها بودند انشعاب رخ داد، جریان حاکم بر بیت آقای منتظری به همین دوستانشان یعنی شیخ حسن ابراهیمی و آقای قاضی عسگر هم رحم نکردند. چرا؟ چون با این طیف مخالف بودند. آنقدر فتنه گری و دشمنی زیاد بود که حتی رفتند علیه شان پرونده سازی کردند. آقای محمدعلی هادی نجف آبادی که نماینده مجلس بود یکی از کسانی بود که مرید آقای منتظری بود، ولی مغضوب همین طیف حاکم بر دفتر بود و نهایتا هم علیهش سند جعل کردند که منبع ساواک بوده است. همین سعید منتظری این کار را کرد.

 

واقعا سعید این کار را کرده بود؟ یا چون علیه دکتر هادی بود تحلیل دستگاه امنیتی این شد که کار آنها است.

تحلیل نبود و نیست، اطلاع بود و اثبات شد. وقتی افشاگری علیه دکتر هادی در قم دست به دست شد که او با ساواک همکاری کرده، اداره اطلاعات قم این مساله را پیگیری کرد و بر اساس اطلاعات معلوم شد که این جعل سند، کار سعید پسر آقای منتظری است. چون بخشی از پرونده های ساواک قم سالها قبل تحویل آقای منتظری شده بود. در نتیجه دو نفر از مسئولین وزارت اطلاعات از تهران به قم نزد آقای منتظری آمدند و اسناد و مدارک را به او ارائه کردند. مساله روشن بود و جای تردیدی باقی نبود، لذا از ایشان خواستند که برای تحقیقات بیشتر سعید را به تهران ببرند و بازجویی کنند. آقای منتظری سفت و محکم مخالفت کرد و اجازه نداد. گفتند ببرند اداره کل قم، اجازه نداد. آخرش گفت بیایید همینجا از او بازجویی کنید و من هم دعوایش می کنم که دیگر از این غلط ها نکند. خب آن دوستان ما از این رفتار آقای منتظری متعجب شده بودند. بعد همین آقای منتظری در نماز جمعه می گفت افشاگری ها را کنار بگذارید و آبروی مردم را نبرید.

یکی دیگر از کارهایی که کرده بودند انتشار شب نامه و اسناد جعل شده ای علیه سیدصادق روحانی بود که در آن ادعا شده بود او هم با ساواک ارتباطاتی داشته است. چرا؟ چون علیه قائم مقام رهبری موضع گرفته بود. ببینید اینجا دو مساله است: اول اینکه درست است که آن زمان مخالفت علنی و سخنرانی سیدصادق روحانی علیه قائم مقامی آقای منتظری، مخالفت با نظام تلقی می شد و نظام هم با او برخورد کرد؛ اما نکته دوم این است که آیا این دلیل می شود که فرزند و دفتر آقای منتظری بیایند علیه او سند جعل کنند که ساواکی است؟ حتما نه!

می خواهم شما را به نکته ای توجه بدهم که بنظرم یکی از جاهایی است که واقعا عدالت و انصاف آقای منتظری آنجا محک می خورد. آن هم تفاوت برخورد آقای منتظری در ماجرای حصر سیدصادق روحانی در سال 64 و ماجرای تدفین آیت الله شریعتمداری در بهار 65 است. البته می دانید که ایشان با برخورد و حصر شریعتمداری هیچ مخالفتی نکرد.

پس از علنی شدن نظر خبرگان درباره قائم مقامی آقای منتظری، آقای سیدصادق روحانی قبل از درسش یک سخنرانی کرد و علیه این مساله موضع گرفت. شما می دانید که تقریبا بیوت تمام مراجع سنتی از ماجرای تقریظ آقای منتظری بر کتاب شهیدِ جاوید و بعدتر شهادت آقای شمس آبادی توسط سیدمهدی هاشمی؛ حساسیت های خاصی نسبت به آقای منتظری داشتند و اصطلاحا دلشان با او صاف نشده بود. چه مراجع، چه فضلا و مدرسین نمی توانستند او را بپذیرند، ولی همه ملتزم به سکوت بودند. در این فضا، مساله قائم مقامی آقای منتظری هم برای این طیف سنگین می آمد. اما اولین و شاید تنها کسی که رسما خط را شکست و مخالفت علنی اش را اعلام کرد، سید صادق روحانی بود. خب پس از این قضیه، مدیرکل قم به منزل او رفته بود و با او صحبت کرده بودند و چون بر مخالفتش اصرار داشت و حاضر به تصحیح علنی آن نبود، تصمیم بر این شد که محدودیتهایی بر او اعمال شود.

خب این برخورد آن موقع خیلی صدا کرد. اما آقای منتظری یک اعتراض کوچک هم به این مساله نکرد، یک گلایه هم به مسئولین اطلاعاتی نکرد که این چه برخوردی است که با او کرده اید. تازه بعدش هم سند جعلی علیه او ساخته شد که با ساواک مرتبط بوده است. چه کسی این کار را کرد؟ همان سعید منتظری! و آقای منتظری این بار هم عین خیالش نبود. این که سعید با هدایت سیدهادی این کار را کرده، چندسال بعد در اعترافات سیدمهدی هم گفته شد. خب سکوت آقای منتظری را داشته باشید، تا رسیدیم به فروردین سال بعد که آیت الله شریعتمداری فوت کرد. آنجا اداره اطلاعات قم مطلع شده بود که برخی هواداران آقای شریعتمداری با چوب و چماق با چند اتوبوس راهی قم شده اند و اگر پایشان به مراسم تشییع و تدفین برسد، احتمال درگیری و آشوب زیاد است. لذا فقط اجازه داده بود اقوام و نزدیکان برای تدفین وارد قبرستان شوند. در این فضا آقای سیدرضا صدر که برادر امام موسی صدر و از روحانیون مخالف نظام بود به آنجا آمد. او به بچه های عملیات که سر کوچه ایستادند تندی کرده و با دست به سینه شان زده بودکه من می خواهم بروم به جنازه نماز بخوانم. نگفته بود که آقای شریعتمداری وصیت کرده او نماز بخواند، از موضع بالا برخورد کرده بود که بروید کنار می خواهم بروم نماز میت را بخوانم. بچه ها هم که او را نمی شناختند راهش نمی دهند و او هم داد و قال راه می اندازد و توهین می کند. لذا به عنوان یکی از عوامل برهم زننده نظم آنجا دستگیرش می کنند می برند اداره اطلاعات قم. حالا دامادهای آقای شریعتمداری داخل قبرستان بودند و اگر آنها قبلش گفته بودند که آقای شریعتمداری وصیت کرده فلانی نمازش را بخواند مشکلی نبود، ولی خب اطلاع داده نشده بود و دوستان در جریان نبودند. بعد از انتقال به اداره، می فهمند که ایشان آقارضا صدر است. البته بعدها در چیزی که نوشت و به نام «در زندانِ ولایت فقیه» منتشر شد ادعاهایی می کند که واقعیت ندارد. یعنی وقتی ایشان را شناختند تکریمش کردند و دو ساعت هم بیشتر بازداشت نبود. بازداشت هم که می گویم در واقع در اطاق اداری ساختمان اداره اطلاعات قم بود، نه اینکه بازداشتگاه باشد. کل این «زندان ولایت فقیه» که درباره اش نوشته، همین دوساعت بوده است. در این دو ساعت هم حرفهایی می زد که هرچه به آقای شریعتمداری گفتیم شهریه زیاد بده و طلبه ها را جذب کن نکرد، اما آقای خمینی شهریه بالاتری می داد و طلبه های زیادی دورش جمع کرد و اینهمه طرفدار پیدا کرد و اسلام داشت در اروپا رواج پیدا می کرد، ولی انقلاب این روند را خراب کرد و این حرفهای سبک.

بعد از این ماجرا، آقای منتظری مدیرکل قم را خواسته بود و کلی سرش داد و بیداد کرده بود و اعتراض که چرا نگذاشتی تشییع عمومی باشد، چرا نگذاشتید فلانی نماز میت بخواند. حتی گفته بود ساواک زور داشت ولی عقل هم داشت، شماها زور دارید اما عقل ندارید. مدیرکل می گوید آقا! خلق مسلمانی ها و اوباش با چوب و چماق از آذربایجان و تهران با چند اتوبوس آمده بودند و قمی ها هم برای مقابله آماده بودند و چون شرایط امنیتی بود می خواستیم کنترل کنیم که درگیری پیش نیاید. آقای منتظری گفته بود خب درگیری پیش می آمد، چه می شد؟ مدیرکل گفت خب درگیری می شد و طرفین همدیگر را می زدند. آقای منتظری گفته بود خب بزنند. مدیرکل گفته بود خب کشته می شدند و در قم بحران می شد، بخصوص که بچه های حزب اللهی هم در قم آماده درگیری بودند، باز آقای منتظری جواب داده بود خب کشته شوند، چه می شد؟!

این تفاوت رفتار معنادار را ببینید! خب اگر آقا شریعتمداری مرجع بود، صادق روحانی هم کم از مرجع نبود. اگر ظلم به این یکی بد است، ظلم به آن یکی هم بد بود. تازه اطلاعیه های سیدصادق روحانی قبل از پیروزی و در جریان انقلاب، از خیلی از مراجع هم تندتر و برنده تر بود. چرا آقای منتظری به عنوان قائم مقام رهبری در برخورد با این یکی که خودش موضوعیت دارد سکوت می کند و آنجا اعتراض می کند؟ این عدالت و انصاف است؟ آقای منتظری از این یک بام و دو هواها و برخوردهای گزینشی زیاد داشت.

اساسا یکی از نقاط ضعف بارز آقای منتظری همین حساسیت بیش از حد روی اطرافیان و به خصوص خانواده اش بود. در قضیه سیدمهدی هاشمی هم همینطور بود. به آقای موسوی خوئینی ها که دادستان بود گفته بود صبح ببرید بازجویی اش کنید و شب برود خانه پیش زن و بچه اش. گفته بودند آقا اینجور که نمی شود. بعدها هم سیدمهدی در اعترافاتش گفت که وقتی می خواستم خودم را به وزارت اطلاعات معرفی کنم، آقای منتظری به من گفت امام نامه ای برایم نوشته که خواب را از چشم من گرفت، من هم در جواب نامه ای نوشتم که خواب را از چشم امام بگیرد. ببینید این روحیه برای نفر دوم مملکت چقدر آسیب زا است و چه نتایجی دارد.

یک بار آقای منتظری پس از ملاقات با امام، حرفهای تبادل شده بین خود و امام را برای مدیرکل قم نقل کرده بود. آن بنده خدا شگفت زده شده بود که چه معنا دارد مسائلی که بین رهبر و قائم مقامشان رد و بدل شده را به یک مدیرکل بگویند؟ لذا به مرکز نامه نوشته بود که این آقا صلاحیت رهبری ندارد، زیرا امام برای نیروهای انقلاب قداست فوق العاده ای داشت.

ماجرای «نامه مثلث» سیدمهدی هاشمی به آقای منتظری

برویم سراغ ماجرای سیدمهدی هاشمی. سیدمهدی ساکن در قم و در این شهر مستقر بود. چقدر روی او اشراف اطلاعاتی وجود داشت؟

تا پیش از کشف آن خانه تیمی مربوط به تشکیلات مهدی هاشمی در شهریور 65، کنترل نسبی بود، ولی عرض کردم که کنترلهای ما تقریبا این اضلاع را پوشش می داد: یکی دفتر و سیدهادی، دوم مدارس و کتابخانه سیاسی و سوم عناصر خط3 اصفهان که برخی به قم و تهران آمده بودند.

بعد از کشف آن خانه تیمی که مسئولش آقایی به نام عرب زاده (حسنی) بود، سیدمهدی برای ما موضوعیت پیدا کرد. از آن طرف هم امام آمد و انگشت گذاشت روی بحث مدارس و این جریانات. این حرکت امام، گستره ی دید و وظیفه ی ما را فراخ تر کرد. یعنی دیدیم ما روی سیدمهدی هم حساسیت داشتیم، اما امام فراتر از او دید و به آن خط فکری پشت قضیه توجه داد. امام تاکید داشتند که قضیه خانه تیمی پیگیری و برخورد جدی قانونی انجام شود. از آنجا بود که ما کنترل ها را جدی تر و منسجم تر کردیم و اطلاعات کم کم از اینطرف و آنطرف جمع شد و همدیگر را تکمیل کرد و یواش یواش یک برکه ای از اطلاعات ایجاد شد. اواخر مهرماه بود که بیش از 90 جلد پرونده مهدی هاشمی در سپاه به وزارت اطلاعات منتقل شد.

با توجه به محدودیت های فنی برای کنترل تلفن ها، بهره برداری بیشتر از منابع انسانی در دستور کار قرار گرفت. دو امکان خوب برای این قضیه وجود داشت. یکی همین جناح خط امامیِ منتقد طیف سیدهادی که به شدت ناراحت و آزرده خاطر بودند. اینها برخی شان با انگیزه کدورت و خصومت شخصی با آن جریان و برخی به خاطر احساس مسئولیتی که نسبت به مسائل انقلاب داشتند با سیستم در تعامل بودند. یکی از این افراد آشیخ حسن ابراهیمی بود. احمد منتظری هم آن موقع رابطه صمیمانه ای با وزارت داشت و خیلی اطلاعات خوبی می داد، چون از دست سیدمهدی و هادی به شدت ناراحت بود. اینها یکی یکی با ما صحبت می کردند و اطلاعات بسیار ارزنده ای می دادند. یکی هم خارجی هایی بودند که در مسائل مرتبط با نهضت های آزادیبخش و بخصوص عراق و افغانستان با آن مجموعه مرتبط بودند. خب یک تبعه خارجی به طور طبیعی بهتر با مراجع قانونی همکاری می کند. جالب است بدانید وزارت در آن ایام در غربت این کیس را هدایت می کرد. حتی برادران سپاه قم هم از همکاری دریغ می کردند. مرحوم ایرانی فرمانده سپاه قم به مدیرکل اطلاعات گفته بود بابا اینها رهبری کشور را بدست می گیرند و پدرت را درمیآورند. خلاصه حتی از دادن پوشش برای تعقیب و مراقبت سر باز می زدند. تیم سپاهیِ حفاظت دفتر و بیت آقای منتظری، حلقه اولشان که عملا زیرنظر و تحت امر سپاه نبودند. چون اغلب نجف آبادی و حلقه بسته ای بودند که کسی را راه نمی دادند و استخدام منبع بین آنها دشوار بود. یکی دو تا از آنها مسائلی داشتند که سراغشان رفتیم و موفق شدیم آنجا هم دسترسی پیدا کنیم. این چند مسیر، اطلاعات خوب و باکیفیتی به وزارت می رساند. البته بطور کلی بعد از ماجرای دستگیری سیدمهدی و مشکلاتی که آقای منتظری درست کرد، مجوز کنترلهای فنی هم توسعه پیدا کرد و دست سیستم بازتر شد.

آقای ری شهری هم در خاطراتش می گوید سیدمهدی به گمان اینکه احضارش برای یک گفتگوی چندساعته است به وزارت آمد و دستگیر شد. این قضیه حواشی دیگری هم دارد؟

واقعیت این است که اینها آن موقع خیلی به خودشان مطمئن بودند. یعنی تصورشان این بود که تا وقتی آقای منتظری راضی به دستگیری سیدمهدی نشود، این اتفاق نخواهد افتاد. یعنی بدترین فرضشان این بود که اگر دستگیرش هم بکنند، بعد از دو سه شب می آید بیرون. در این مدت هم مقاومت می کند و اتفاقی نخواهد افتاد و پرده از جنایاتشان کنار نخواهد رفت. حواستان باشد که داریم در فضای سال 65 صحبت می کنیم که قدرت آقای منتظری و دفترش در اوج است. اینقدر خیالشان راحت بود که قبل از رفتن سیدمهدی به تهران، خانه اش را هم پاکسازی نکرده بودند. چون بعد از دستگیری اش بچه های اداره اطلاعات قم رفتند خانه اش را بازرسی کردند و چیزهای خوبی کشف کردند. از جمله چند نامه مهم و خصوصی درباره تحلیل مسائل کشور بود که یکی از آنها به نامه مثلث معروف شد. آنجا می گوید امام توسط مثلث احمدآقا و آقایان هاشمی و خامنه ای کانالیزه شده است. تا اینجایش را همه شنیده اید، اما ادامه نامه که کمتر به آن توجه شده جالب تر است و مرور آن کاملا مشخص می کند وقتی از «مهندسی ذهن آقای منتظری» حرف می زنیم یعنی چه. سیدمهدی می گوید این مثلث می خواهد جریان انقلابیِ دور شما یعنی سیدهادی و سعید و من را حذف کند. من عین متن را برایتان می خوانم. می نویسد: «شگرد اجرایی این سیاست این است که دو اکیپ که در واقع امر، هدایت آنان را همان مثلث به عهده دارد مامور شده اند یکی روی حضرتعالی فشار وارد سازد و دیگری سیدهادی را به تسلیم بکشانند و سعیدآقا را نیز جذب نمایند. اکیپ اول عبارتند از سیداحمد خمینی که با سخنان جعلی و سراپا دروغ سعی نمود از موضع امام، شما را متوحش گرداند که سیدمهدی کذا و کذا است و آقای ری شهری که به لسان دیگری همان هدف را تعقیب نمود و آقای کروبی که از موضع دلسوزی همان نیت را دنبال کرد و دیگرانی که بعدا سر و کارشان پیدا خواهد شد. اکیپ دوم عبارتند از دکتر هادی که تجسمی از خشم و کینه نسبت به انقلابیون مسلمان جهان است و آقای نوری و ابراهیمی و شریعتی و قاضی عسگر و...» ببینید ذهن نفر دوم نظام را چطور شکل می دهند!

** سیدهادی هاشمی رأس فتنه بود

زمانی که سیدمهدی که دستگیر شد آقای منتظری ملاقاتهایش را تعطیل کردکه در نوع خودش واکنش تندی محسوب می شود. پس از آن چه شد؟

اینجا دیگر سطح کار خیلی بالاتر رفت. آیت الله مومن، آیت الله امینی و بزرگانی در این سطح فعال شدند. که می رفتند و می آمدند. این دستگیری که اتفاق افتاد، شکاف های بین دو جناح هم خیلی بیشتر و شدیدتر شد، به خصوص که طیف آقای منتظری همه چیز را را زیر سر هاشمی و آقا و حاج احمد می دانستند. بی خبر از اینکه این سه نفر اصلا در مدار تصمیم گیریهای عملیاتی نبودند و فرمان راهبری کلان هم بدست امام بود و لاغیر. از قصه نامه 6 فروردین و ماجراهای مربوطه بخوبی می توان فهمید که امام در این کیس، منفرد بوده است.

اما موضع آقای منتظری درباره اعترافات سیدمهدی هم خیلی جالب است. در خاطراتش آورده که از نظر فقهی این اعترافات حجیّت ندارد. خب ببینید اعترافات کسی مثل سیدمهدی اصطلاحا «خبر واحد» است، قبول دارم. زندانی در زندان و تحت فشار ممکن است این حرف ها را بزند. سیدمهدی هم آدم فاسقی است و «إِنْ جَاءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا» بله، اگر بنا باشد برای اثبات یک موضوع، فقط «اعترافات» او را ملاک بگیریم، به لحاظ فقهی پذیرفته نیست. اما وقتی می بینیم اعترافات او با سایر قرائن و ادله تایید می شود باید چه کرد؟ یعنی مثلا طرف اعتراف کرده فلانی را فلانجا با این کیفیت کشته ایم و می روند جنازه را پیدا می کنند. گفته فلان جا فلان کار را کردیم، می روند سایرین را می گیرند و آنها هم همان حرف را اعتراف می کنند. اینجا هم باید گفت حجیت شرعی ندارد؟

ضمن اینکه گاهی که بازجو مطلبی را می داند ولی می خواهد صداقت متهم را بیازماید و یا اطلاعاتش را کامل کند، می توانیم بگوییم به طرف فشار آورده اند که اعتراف کند. اما اگر بازجو چیزی را نمی دانست و خود متهم به آن اعتراف کرد تکلیف چیست؟ بعضی چیز ها را اصلا بازجوها نمی دانستند و سیدمهدی هاشمی خودش گفت. خیلی چیزهایی که نمی دانستند و شاید سوالی هم نکردند، خودش نشسته به برادرش هادی نامه نوشته که ما چنین کردیم. اینها چیزی نیست که قابل انکار باشد. روشن است و دارد گزارش می کند که طیف ما در دفتر چه می کردیم. مثلا درباره دفتر اینطور می نویسد: «شگردهایی که اخوی در مدیریت دفتر داشت عبارت اند از اینکه در دیدارهایی که با آقا[منتظری] صورت می گرفت، چگونه خبر به رادیو و تلویزیون داده شود که فرد مزبور در اذهان عمومی مطرح گردد یا نه. از باب مثال پخش آن قسمت از سخنان آقا که جنبه انتقادی از مسئولین سپاه و غیره داشت پررنگ تر نشان دادند. نظیر آزادی مطبوعات و کودتای خزنده در سپاه. مثلا دیدارهای آقای طاهری[اصفهانی] برجسته می شد و بسیاری از افرادی که آقا را زیارت می کردند، از آنها نامی برده نمی شد.» خب اینها چیزهایی است که گفته های او با واقعیات بیرونی تطابق دارد.

واقعیت این است که این جراحی مهم برای پاک سازی بیت آقای منتظری، یک تصمیم جمعی در نظام نبود. یعنی نه دستگاهی قبلا گزارش کرد و نه کسی تحلیل داد. این از کارهایی بود که امام خودش به تنهایی جلو برد. از آنجا که «المُومِنَ یَنظُرُ بِنُورِ اللهِ» و «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ آمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِه» این نور را امام داشت و مصداق این آیه بود هم در انقلاب و هم پس از پیروزی. مستظهر به حزب و شورای رهبری نبود. خوب می دید، خوب تحلیل می کرد، خوب راهبرد می ریخت و در ذهن شریفش طراحی وبرنامه داشت و مصمم و قاطع آن را پیش می برد.

نقلی هم از آقای طاهری اصفهانی هست که خطاب به امام می گوید شما را به خدا سیدمهدی را ول کنید و سیدهادی را بگیرید که اصل فتنه او است!

بله. چون سیدمهدی علیرغم فتنه گریها و اقدامات متعددش، به نظر من یک مهره است، ولی رأس فتنه سیدهادی بود و هست. در خاطرات آقای ری شهری هم هست که وقتی وزارت اطلاعات پیشنهاد تبعید سیدهادی را مطرح می کند، پیشنهاد برخی مسئولین، اعزام او برای ماموریت خارجی است تا آبها از آسیاب بیفتد؛ در حالی که سیدهادی اصل فتنه بود. اگر درست یادم باشد در پرونده قبل انقلابش هم دیدم که ساواک گفته این فرد، ذهن فوق العاده تخریب گری برای شیطنت و به هم ریختن اوضاع دارد. یعنی می خواهم بگویم اگر قرار بر برخورد از قبل برنامه ریزی شده باشد، باید با اصل کار که سیدهادی بود برخورد می شد. او آدم ویژه ای است و سیدمهدی به گرد پایش هم نمی رسد. سیدهادی بود که همه را می چرخاند.

آنهایی که شما اسمشان را در قضیه برخورد با سیدمهدی و بیت آقای منتظری می بینید، عوامل سطح پایینی بودند که گرفتار سیدمهدی شده بودند. در معادلات بیت آقای منتظری و بیت امام، چند نفر بودند که با بقیه متفاوت بودند. مثلا شیخ الشریعه خیلی آدم عجیبی بود. تحلیل و پیش بینی هایی می کرد که به عقل جن هم نمی رسید. آدم مشکوکی هم بود و آن مواقع تحلیل برخی این بود که نفوذی سیدهادی در بیت امام است. یکی دیگر عبدالله نوری است که به نظر من نه با امام و نه با آقای منتظری صادق نبود. سید سراج موسوی هم همینطور. اینها آدم هایی بودند که به هیچ وجه صاف و راست نبودند و اگر خط و ربطشان را دنبال کنید در خیلی مشکلات و اتفاقات تلخ آن سالها بخصوص در اصفهان شریک هستند.

امام در نامه عزل آقای منتظری صراحتا فرمودند والله من از اول با انتخاب شما مخالف بودم. به نظر شما ویژگی های شخصی آقای منتظری چقدر در این مخالفت امام دخیل بوده است؟

من فکر می کنم که امام از زمان آقای بروجردی آقای منتظری را به خوبی شناخت. اصلا تیپ امام به هیچ وجه با آدمی مثل آقای منتظری جور درنمی آید. امام یک آدم چارچوب دار، به شدت منضبط، حسابگر و با مرزبندی هایش کاملا شفاف بود که به هیچ وجه نمی توانست با آدمی مثل آقای منتظری جور در بیاید. خالق ما می فرماید «کلّ یَعمَل علی شاکِلته». هر انسانی رفتارش مبتنی بر آن اخلاقیات و شاکله ای است که دارد و این اخلاق و ریشه است که عمل ساز است. انصافا شخصیت انسان نه تنها بر رفتار، بلکه بر نظر و اعتقادات و حتی فتوا و مواضع سیاسی اش اثر می گذارد. مرحوم آقای بروجردی چون دندان مصنوعی داشتند و هنگام نمازخواندن آن را درمی آوردند، برخی شبهه کرده بودند که ایشان وقتی نماز می خواند نمی تواند الفاظ را درست ادا کند و نمازش اشکال دارد. همان موقع که این شایعه علیه آقای بروجردی پیچیده بود، آقای منتظری می آید از آقای بروجردی می پرسد اگر به صحت تلفظ یک امام جماعت شک داشته باشیم، می توانیم به او اقتدا کنیم؟ آقای بروجردی می گوید شما نخوان. امام برمی گردد به او می گوید این چه حرفی است زدی؟ مگر نمی دانی الان این روزها در قم بحث صحت نماز ایشان روی زبانها افتاده؟ گفته بود من نمی دانستم. یا یک طلبه ای تخلف کرده بود و قرار بود با او برخورد کنند و آقای بروجردی هم پیگیر قضیه بودند، آقای منتظری طرف آن طلبه را گرفته بود. سر همین قضیه جنجالی به پا شد و از آقای بروجردی قهر کرده بود و با وساطت امام برگشته بود.

یکی دیگر از ویژگی های آقای منتظری عدم تطابق با کار جمعی بود. هم در قضیه تعامل او با دبیرستان دین و دانش که شهید بهشتی در آن مسئولیت داشته مشخص است و هم در قضیه کتاب جامع احادیث شیعه آیت الله بروجردی. این تفاوت روحیه ها از همان موقع خیلی بارز و مشخص است.

یا مثلا آقای منتظری شلختگی و عدم رعایت حیطه بندی داشت. مدیرکل اطلاعات قم می گفت یک پیامی از طرف وزیر اطلاعات داشتیم که باید به آقای منتظری منتقل می کردیم. می گفت من رفتم آنجا و سیدهادی ما را فرستاد به اطاق ملاقات آقای منتظری. دیدم دور تا دور افراد مختلف نشسته اند. به سیدهادی گفته بود اینجا نمی شود پیام را گفت، جواب داده بود نه حالا خلوت می شود، بنشین کنار آقا. آقای منتظری به این بنده خدا می گوید چه کار دارید؟ این بنده خدا می گوید درباره آن مساله عرضی دارم. آقای منتظری می گوید اینها همه محرم هستند، طوری نیست. ببینید این روحیه می تواند مملکت اداره کند؟ یا مثلا تصور کنید امام نامه ای به تو نوشته که خواب را از چشمت گرفته است. باید به سید مهدی بگویی حالا من هم یک نامه می نویسم که خواب را از چشم امام بگیرد؟ آن هم به سیدمهدی که یک بازیگر سیاسی است!

چند وقت قبل دیدم که سیدهادی متنی نوشته و گفته که آقای منتظری ساده لوح نبود. بنده خدا فکر می کند وقتی می گوییم ساده لوح، داریم مثلا فحش می دهیم. در حالی که مشخص است ساده لوحی به معنای سفیه بودن نیست. بله آقای منتظری یک جاهایی خیلی هم زرنگ بود. اما این ساده لوحی به اضافه روحیه عاطفی شدید، به اضافه احساسی بودن شدید و به اضافه زودباوری از ناحیه مخالف خوان ها یک معجونی را درست می کند که فاجعه آفرین است. رد این روحیه آقای منتظری را شما حتی پیش از انقلاب در گزارش ساواک هم می بینید. آذر 56 که مدتی از رحلت آقامصطفی می گذرد، ساواک یک گزارشی درباره گزینه های رهبری بعد از امام دارد. آنجا می گوید «بر خلاف خمینی منتظری دارای سادگی زودباوری و دهن بینی خاص است، که در نتیجه هرچه اطرافیانش پیشنهاد مطرح می کنند، بدون بررسی آن را تایید و صحه خواهد گذاشت. درحالی که خمینی هرچه را مطابق رای و عقیده اش نباشد تایید نمی کند. مضافاً بر اینکه خمینی تا کنون کوچک ترین اجازه ای جهت پرداخت به شخص تروریست ها و خرابکارها نداده. اما منتظری معتقد به کمک مالی به این افراد است.»

شما نامه ایشان درباره شهید محمد منتظری را ببینید. کدام پدر اینچنین فرزندش را در اطلاعیه عمومی ضایع می کند؟ اساسا چه نیازی به آن اعلامیه بود؟ چه نیازی هست شما در نمازجمعه و اعلامیه اعلام کنید من خودم هم بیماری اعصاب دارم؟

مثلا در اولین خطبه نمازجمعه قم در خرداد 59 در مسئله کردستان می گوید: «اینها می خواهند نظام جمهوری اسلامی را به هم بزنند. آنها با کفار، با دشمنان ما، با ضدانقلاب دارند هماهنگی می کنند، ده هزار نفر هم کشته می شوند بشوند، باید اسلام در ایران و همه کشورهای اسلامی برقرار شود.» شما مواضع ایشان را قبل از جنگ در فروردین و اردیبهشت سال 59 درباره لزوم سرنگونی رژیم بعث و صدام ببینید. آنوقت در خاطراتش می گوید ما در امور کشورهای دیگر دخالت کردیم و حتی به نحوی در کمال بی انصافی نظام را در آغاز جنگ مقصر می داند!

** آقای منتظری گفت کُشت که کشت، مگر شمس آبادی انقلابی بود؟

 چه شد که امام به عزل آقای منتظری رسید؟

ببینید امام صفر و صدی نبود و با همه کار می کرد. با روحانیت سنتی، با مراجع، با بچه های تند انقلابی، با همه کار می کرد، اما چیزی که برای ایشان خیلی مهم بود، مصلحت نظام بود. مصلحت نظام و آینده ی انقلاب، خط قرمز بود. در نگاه امام حفظ نظام از اوجب واجبات است. همه می دانستند وقتی بحث واجبات و تکلیف الهی پیش بیاید، امام کوتاه نمی آید. اما ویژگی امام این بود که "سیستم محور" بود. خودش قدرت اقدام داشت اما می گفت سیستم باید به این نقطه برسد و تصمیم بگیرد. در ماجراهای مختلف مثل دولت موقت و بنی صدر و اتمام جنگ و امثالهم هم سیره ایشان همین بود.

ضمن اینکه مدل امام این بود که به افراد فرصت اصلاح، جبران و بازگشت می داد. این یک حرکت الهیِ پیامبرگونه است. شما سیره سیاسی امام را ببینید، در برخورد با متخلفان اول اخطار می داد، دعوت می کرد. نصیحت می کرد، گاهی خصوصی، گاهی علنی، گاهی با واسطه، گاهی بی واسطه؛ نهایتا وقتی می دید خبری از اصلاح و جبران نیست، برخورد می کرد. در ماجرای آقای منتظری هم همینطور بود. امام که سال 68 می نویسد والله من از اول با انتخاب تو مخالف بودم ببینید چقدر به آقای منتظری فرصت و بسط ید داد. ارجاع احتیاطات فقهی، هیات عفو، ائمه جمعه، نمایندگان در نهادهای مختلف. این همه مجال داد که بالاخره ایشان خودش را نشان دهد. در این بین تذکرات و انذارهای امام را هم می بینیم، مثل پیام ایشان به افتتاحیه خبرگان که فرمودند الله الله در انتخاب اصحاب خود و هشدار درباره نفوذی های بیوت و این مسائل.

در ماجرای دستگیری سیدمهدی هم من فکر می کنم امام همچنان خوش بین و امیدوار به اصلاح است. اما وقتی سیدمهدی و دسته اش را گرفتند و اعترافاتی کرد و از تلویزیون پخش شد، ایشان دید همچنان آقای منتظری دارد دفاع می کند. برداشت من این است که امام از قضیه سیدمهدی که دستگیری اش سال 65 و اعدامش سال 66 است تا سال 68، با رصد رفتار و مواضع آقای منتظری رسید به اینکه این آدم «التزام عملی» به ولایت فقیه که ستون فقرات نظام است ندارد. ضمن اینکه به نظر من امام از آن طرف هم دنبال یک گزینه دیگری بود. من فکر می کنم امام در این دوران است که مقام معظم رهبری را پیدا کرد. در چند برخورد مثل ماجرای نخست وزیری دوره دوم موسوی در سال 64 و ماجرای خطبه های ولایت مطلقه فقیه سال 66 هم او را آزمود و دید برخلاف آقای منتظری ملتزم عملی به ولایت فقیه است. مبنا دارد، به آنچه می گوید ایمان دارد و مصلحت جامعه و نظام اسلامی برایش مهم است. اما برای آقای منتظری دقیقا خلاف این مسیر تجربه شد. بعد هم کار آقای منتظری رسید به حمایت از منافقین در ماجرای اعدامهای سال 67 و بعدتر آن مواضع تند دهه فجر سال 67 و عتاب تند امام به او در پیام سال نو به مهاجرین جنگ تحمیلی. تحلیل من این است که امام به تصمیم رسیده بود و خدا به او کمک کرد تا این جراحی انجام شود.

 

و نهایتا رسیدیم به نامه 6 فروردین و آن عبارات محکم و تکان دهنده امام درباره آقای منتظری.

 البته کاش بزرگان نظام که خدمت امام رفتند بر حذف برخی فقرات آن نامه اصرار نمی کردند و می گذاشتند امام تا ته ماجرا را ریشه کن کنند. دیدیم که آقای منتظری مجدد در آن سخنرانی سیزده رجب سال 76 چه حرفهایی زد و بعد هم در سال 88 چه عملکردی داشت و با مرگ و تشییع تاسف آورش از دنیا رفت. کارش به جایی رسید که منافقین برایش پیام تسلیت دادند. این فاصله آقای منتظری با نظام از همان سال 67 و 68 مشخص بود، ولی برخی نمی خواستند آن را بپذیرند. همان موقع هم این بحث ها بود و همان سالهای پس از عزل هم ما به سمپات های او می گفتیم بالاخره باید بین امام و منتظری یکی را انتخاب کنید، این دو قابل جمع نیستند. شوخی که نداریم، آقای منتظری امام را بخاطر اعدام منافقین در سال 67 جنایت کار می داند. خب آقای منتظری! اگر امام جنایتکار و قاتل است، چرا بعد از فوتش برایش مجلس ختم گرفتی؟ بالاخره چارچوب رفتاری ات را باید مشخص کنی، تو اگر تابستان سال 67 امام را جنایتکار می دانی چرا بهار سال 68 در نامه ات آنطور تواضع و احترام می کنی؟ مساله این است که نه آن ایستادنت جلوی امام حساب و کتاب دارد و نه آن مجلس ختم گرفتنت.

 بعد اگر شما با جنایت مشکل داری، مگر کاری که جریان سیدمهدی در افغانستان کرد و شیعیان را به جان هم انداخت جنایت نبود؟ این از آن مسائلی است که تا حالا خیلی بیان نشده است. واقعا این طیف در آن سالها به نام انقلاب هم به انقلاب و هم به شیعیان جفا کردند، اینها جنایت نبود؟ خفه کردن آیت الله شمس آبادی و شیخ قنبرعلی صفرزاده و حشمت و دو فرزندش جنایت نبود؟ مگر شیخ قنبرعلی فلک زده را که در چاه آویزان کردند که هنگام کشف جنازه، استخوانهایش آویزان بود، انسان و بشر نبود؟ گناه دو فرزند نوجوان حشمت چه بود؟ فقط منافقینِ تروریست و داعش صفت، بشر هستند و باید از حقوقشان دفاع کرد؟

آقای منتظری در دورانی که سیدمهدی در بازداشت بود به مسئول پرونده اش گفته بود خب حالا مگه شمس آبادی انقلابی بود.؟ کشت که کشت! عذر می خواهم این تعبیر را به این صراحت و زشتی می گویم، ولی شما با کسی روبرو هستید که وقتی به او گفته بودند امام گفته منافقین در بیت منتظری نفوذ کرده اند، گفته بود امام ... خورده است! عین این تعبیر را گفته بود! چطور می شود که یک آدمی برای استادش، برای ولی فقیه خودش چنین لفظی به کار ببرد و چنین بی ادب باشد؟ بعد برایش مجلس ختم هم بگیرد و آن اعلامیه را بدهد و بعدها هم در خاطراتش آنقدر ناجوانمردانه امام را خراب کند.

 

برای جمع بندی بحث اگر نکته ای دارید بفرمایید.

من فکر می کنم ماجرای آقای منتظری خیلی عبرت آموز است. ضمن اینکه این جریان را زنده و آن تفکر را فعال می دانم، طرح این مسائل را هم برای تبیین افکار عمومی و هم روشن شدن ذهن کسانی که تردید دارند مفید می دانم. چهره های بددلی هم هستند که بر موج این ماجراها سوار می شوند. یعنی به خاطره سوءاستفاده علیه انقلاب، بخشی از آقای منتظری را روایت می کنند و بخش دیگر را مسکوت می گذارند. گفتن خاطرات علاوه بر مقابله با آن جریان ناجوانمرد تحریف گر، ظلمی که کتاب خاطرات خود آقای منتظری به انقلاب کرده را نیز آشکار می کند. آقای منتظری متاسفانه در آن خاطرات خیلی ظلم کرده، خیلی حقایق را نگفته و کتمان کرده و بنظرم هنوز جای پرداخت دارد و باید به طور مستقل به آن پرداخت.

انتهای پیام/



نویسنده: newsBot
همرسانی کنید:
برچسب‎ها : امام خمینی

نظر شما:

security code

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان