در مقدمه این اثر می خوانیم، " محمدکوچکپور کپورچالی در هنر معاصر ایران سیمایی آشنا دارد. هروقت و هرجا صحبتی از عکاسی طبیعت گرا و بوم شناسانه به میان می آید محال است نام این هنرمند خودآموخته ی گیلانی در جمع نامهای برگزیده از عکاسان ایرانی به دیده نیاید.
عکس های کوچکپور همه جا هستند و قوم و زبان و جغرافیا نمی شناسند؛ توی کتابها و مقالاتِ تخصصی عکسِ معاصر ایران و کلاس های درس دانشگاه ها و آموزشگاه های عکاسی و گنجینه ی موزه ها و میانِ خریدهای هنری مجموعه داران و روی دیوارِ خانه ها و کلبه ها و مغازه ها و رستوران ها و کافه ها و قهوه خانه ها و دفاتر کار شرکت ها و راهروها و سالن های ادارات خصوصی و دولتی و داخل کابین رانندگان مینی بوس ها و اتوبوس های شهری و مسافربری و پشت کامیون ها و تریلی های باربر جاده ای. و این همه اش نیست، که تاثیر هنر کوچکپور بسیار بیشتر از آن است که به کلام و تصویر بیاید."
حق ره در شرح کتاب آورده است: این مجموعه روایت زندگیِ تصویرگر اندوهگینی است که دوربین حنجره اش بود و زخم دید و فریادِ جنگل شد.
نگارنده در خصوص جایگاه هنری این عکاس گیلانی افزوده است: اهمیت و مرتبه ی بلندِ کار هنرمندانه ی کوچکپور در قامت عکاسی درون گرا، کم حاشیه، مستقل، و دور از مرکزیتِ هیجانات و زد و بندها و معاملات پشت و روی پرده ی هنر ایرانِ امروز، جدای از کیفیت فنی بالای آثاری که از خود برجای گذاشته، آن جایی بیشتر جلوه می کند که علاوه بر مقبولیت در میان جامعه ی هنری؛ به خصوص کنشگران حوزه ی عکاسی، به چهره ای محبوب در میان توده ی مردم نیز بدل شده و این شهرت و فراگیریِ محبوبیت نیز، به خصوص در حوزه ی جغرافیاییِ فعالیت هنرمندانه اش، به شکل عجیبی خارج از قاعده ی بازی جریان ها و محافل صاحب رای و پرنفوذِ ستاره ساز، و بی نیاز از حمایتها و تائیدهای نهادهای رسمی و چهره ها و بنگاه های منتسب به دستگاه های ِ دولتی رخ نموده است.
نویسنده اثر، علاوه بر محبوبیت کوچکپور بین مردم نقاط مختلف گیلان یک مولفه ی دیگر متمایز کننده او از دیگر عکاسان ایرانی را حضور پررنگ و بی واسطه و بی مرزِ آثارش در سطوح مختلف جامعه می داند.
به اعتقاد مولف، تصویری که از دریچه ی دوربین کوچکپور، برای ما و تاریخ به امانت و یادگار مانده، روایت تخریب و تباهیِ طبیعت بکر و جانبخش ایران است جنگلهای انبوهی که حالا اقیانوس آهن و سیمان اند. دشت ها و کوه هایی که دیگر از آن ها آوازهای خوش شنیده نمی شود، و رودهایی که فقط ترانه ی اندوه می خوانند.
حق ره خاطرنشان می کند:او با هنرش قریب به ۴۰ سال است حاضر و موثر در متن جامعه است، چون اثر عکاسانه اش برای مخاطبش تصنعی جلوه نمی کند. برای همه قابل لمس و باور و ادراک است چون دستکاری نشده، دروغ نمی گوید، طبیعی و غریزی و صادق است.
درباره ی کتاب
امین حق ره در خصوص چگونگی نگارش این اثر افزوده است: کارِ گردآوری خاطرات محمدکوچکپور کپورچالی، با نیت انتشار در قالب کتاب، از پائیز سال ۱۳۹۷ آغاز شد. پیشنهاد از نشر فرهنگ ایلیا بود و سفارش از حوزه ی هنری گیلان.
وی یادآور شد: آشنایی من با محمدکوچکپور اما به سالهای خیلی دورتر بر می گردد. به اواسط دهه ی ۷۰ که عکسهای سحرانگیزش را در رستورانی در زادگاهش (روستای کپورچال) نمایش می داد. آن روزها به واسطه ی مجموعه جوایز جهانی که به دست آورده بود پرآوازه ترین هنرمند انزلی چی بود و عکسهایش از طبیعت گیلان بهترین هدیه ای که می شد از بندر به محبوبترین رفقای از دور رسیده یادگاری داد.
از اوایل دهه ی ۸۰، با تفکیک فضای نمایش آثارش از رستوران، گالری محقر عکس کوچکپور در روستای کپورچال، دیگر یکی از هدفهای اصلی گردشگری منطقه بود. هرگاه مسافری میهمان مان می شد، اگر تالاب و موج شکنها و گورستان لهستانی ها و بلوار دلگشای شهر را نمی دید، حتماً باید ناهار را در کپورچال می خورد و تماشای عکسهای کوچکپور را روی دیوار گالری اش تجربه می کرد. این آمد و شد از همان وقتها اسباب رفاقت مان شد.
کوچکپور، از آن زمان تا وقتی که سرِپا بود، سخاوتمندانه، به دفعات دعوتم کرد تا در سفرهای عکاسانه اش به قلب طبیعت بکر جنگل های گیلان، همراهش باشم. و این اواخر بیشتر، افسوس که بخت یار نبود و مشغله نگذاشت و نشد. با این حال تقدیر این بود که پس از واقعه ی بیماری رفاقت مان بیشتر شود.
سال ۱۳۹۶ با همراهی انجمن مردم نهاد طرفداران توسعه در انزلی، به بهانه ی اعطای نشان شهروند شایسته، برایش جشنی گرفتیم که باشکوهِ بسیار برگزار شد. در حاشیه ی مراسم، با او جلوی دوربین مصاحبه ای داشتم. کوچکپور آن جا از چگونگی گرایشش به عکاسی گفت.
از مشقّاتی که برای ثبت عکسهایش کشید، از کامیابی ها و تلخکامی ها، از نامردی ها و بخت یاری ها، از همنشینی اش با جنگل و رفاقتش با جنگل نشین ها، و بیشتر؛ از زخمهای عمیق و بی شماری که سوداگران طبیعت، با کُشتن هر درخت بر روحش می زنند.
جلسات گفتگو برای تدوین کتاب خاطرات شفاهی محمد کوچکپور بلافاصله (از آبان ۹۷) شکل گرفت. مصاحبه ( ارایه ی پرسش ها و ثبت پاسخ ها) البته کار راحتی نبود. مشکلات جسمیِ متعاقب بیماری، موانع و دشواری هایی را در مسیر به سامان کردن کتاب در پی داشت.
گفتگوها اما از همان ابتدا حول سه محور سازمان دهی شد: «زندگی خصوصی، زندگی هنری، و ایده و اندیشه.»
بااین حال، در حین تدوین متن گفتگو (حول محورهای سه گانه) در حد امکان سعی بر حفظ پیوستگی تاریخی رخ دادها بود به گونه ای که سیر شکلگیری و تکامل شخصیت هنری محمدکوچکپور با مرور متن کتاب، برای خواننده قابل درک و محسوس باشد. همچنین برای کتاب دو پیوست در نظر گرفته شد؛ «آلبوم تصاویر شخصی، و آلبوم آثار هنرمند.»
نگارنده کتاب در پایان خاطرنشان کرد که بدیهی ست آن چه هم اکنون به پیشگاه خوانندگان عرضه شده نه معرف همه ی وجوه شخصیتی محمدکوچکپور کپورچالی ست و نه حاوی و دربرگیرنده ی مجموعه ی نظرات و ایده ها و نه مبین همه ی کنشهای اجتماعی و چیستی و چگونگی زیست هنرمندانه ی او به عنوان چهره ای محبوب، دغدغه مند و اثرگذار در عکاسی معاصر ایران. مساعی پدیدآورنده ی این کتاب، تنها متمرکز بر ادای وظیفه و احترام به مردی بوده است که لحظه لحظه ی عمرش را سخاوتمندانه و صادقانه برای پاسداشت حرمت مادر طبیعت و صیانت از حریم انسانیت هزینه کرد.
زندگینامه کوچکپور
محمد کوچکپور کپورچالی سال ۱۳۳۴ هجری شمسی در کپورچال بندر انزلی به دنیا آمد . از سال ۱۳۶۰ عکاسی را بدون آموزش و تنها با عشق و علاقه شخصی و با امکانات ابتدایی آغاز کرد. او در طول ۴۰ سال عکاسی علاوه بر گیلان به اکثر استان های ایران و همچنین به برخی کشورها نیز سفر کرده و طبیعت ، فرهنگ و آداب و سنن مردم آن مناطق را به تصویر کشیده که حاصل آن بیش از ۲۵۰ هزار نگاتیو است که در مجموعه شخصی این عکاس نگهداری می شود.
کوچکپور تاکنون علاوه بر جوایز ملی ، جوایز جهانی متعددی در مسابقات عکاسی آسیا و اقیانوسیه را به خود اختصاص داده است .
در پنجمین آیین معرفی شهروند شایسته بندرانزلی در سال ۱۳۹۶ از محمد کوچکپور کپورچالی به عنوان شهروند شایسته انزلی تجلیل شد.
۱۴۰۰/۰۸/۲۴ ۱۸:۰۰
