خبرگزاری مهر، گروه استان ها- رضا اکبری: خاویار این مروارید سیاه خزری که ازنظر کارشناسان به لحاظ ارزآوری می تواند مانند فروش نفت برای کشور ثروت آفرین باشد این روزها حال وروز خوشی ندارد و در میانه مشکلات داخلی و تحریم های ظالمانه گیر افتاده است.
در حال حاضر صادرات خاویار تا حدود زیادی متوقف شده، درحالی که عرضه آن در داخل کشور برای تولیدکننده ای که با هزینه های گزاف این محصول را به دست مشتری می رساند مقرون به صرفه نیست.
ماهیان خاویاری از دیرباز نه به خاطر گوشت بلکه بیشتر به دلیل تخمک هایشان از شهرت و اهمیت جهانی برخوردار بوده اند به نوعی که تخم این گونه از ماهی در رده اشرافی ترین صبحانه های جهان بوده و بسیار پرکالری و انرژی زاست.
با توجه به اینکه دریای خزر به تنهایی بیش از ۹۰ درصد از ذخیره خاویاری این گونه از ماهیان را تأمین می کند استان گیلان نیز در پرورش ماهیان خاویاری در سال گذشته رکورددار کشور بوده و توانسته بر سکوی نخست تولید ماهیان خاویاری و خاویار کشور قرار بگیرد.
گیلان برترین استان تولید کننده خاویار
مدیرکل شیلات گیلان با اشاره به اینکه این استان توانسته رتبه برتر در تولید خاویار کشور را در سال گذشته از آن خود کند به خبرنگار مهر گفت: در سال گذشته پنج هزار ۴۵۱ کیلوگرم خاویار و ۸۶۲ تن گوشت ماهیان خاویاری در ۶۷ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری شامل ۴۸ مزرعه صنعتی و ۱۹ مزرعه در قالب مشاغل خانگی و خرد گیلان تولیدشده است.
عظیم مدبری با اشاره به وجود مزارع تولید خاویار در شهرستان های تالش، آستانه اشرفیه، لاهیجان، رودسر، رشت، بندرانزلی و رودبار، ادامه داد: در سالی که گذشت ۵۵ تن گوشت ماهیان خاویاری و هزار و ۱۴۰ کیلوگرم خاویار از گیلان به کشورهای فرانسه، روسیه، ارمنستان، آذربایجان، چین و امارات صادرشده است.
در راستای بازسازی ذخایر گونه های ارزشمند ماهیان خاویاری دریای خزر ۶۵۳ هزار قطعه انواع بچه ماهیان خاویاری توسط مراکز بازسازی ذخایر ژنتیکی شیلات گیلان در رودخانه های منتهی به خزر رهاسازی شده است
وی با بیان اینکه قیمت هر کیلوگرم خاویار پرورشی صادراتی حدود ۷۰۰ دلار است که درمجموع برای کشور ارزش اقتصادی به میزان ۳۳۵ میلیارد و ۳۴۰ میلیون ریال به همراه دارد، افزود: ارزش اقتصادی گوشت ماهیان خاویاری صادراتی نیز برای کشور معادل ۱۵۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار بوده است.
مدبری اضافه کرد: در راستای بازسازی ذخایر گونه های ارزشمند ماهیان خاویاری دریای خزر ۶۵۳ هزار قطعه انواع بچه ماهیان خاویاری توسط مراکز بازسازی ذخایر ژنتیکی شیلات گیلان در رودخانه های منتهی به خزر رهاسازی شده است.
وی با اشاره به تهدیدات موجود برای آبزیان خصوصاً ماهیان خاویاری، گفت: ماهیان خاویاری جزو گنجینه باارزش محیط زیست دریایی محسوب می شود اما معضل سرازیر شدن مواد آلاینده از شهرها و روستاها، ورود انواع پساب های صنعتی به دریا و همچنین صید غیرمجاز و بی رویه این گونه ارزشمند ماهی به عنوان مهم ترین تهدید و زنگ خطر برای ذخایر این دریا محسوب شده و ضمن آلوده کردن آب دریا، حیات آبزیان را به خطر می اندازد.
مدیرکل شیلات گیلان ادامه داد: تداوم این معضل، خطرات بسیاری برای بقای نسل انواع آبزیان به ویژه ماهیان خاویاری به دنبال خواهد داشت.
نبود نهاده خوراکی استاندارد برای مزارع پرورش ماهی
ازآنجایی که توسعه کشور در همه موارد نیازمند سرمایه گذاری بخش خصوصی در حمایت از بخش دولتی است در صورت فعالیت مفید حوزه کشاورزی به عنوان بخش پایه و استراتژیک اقتصاد، تأمین کننده غذا و مواد اولیه می تواند زمینه پیشرفت سایر بخش ها را نیز فراهم کرده و کشور را به سوی توسعه سوق دهد.
به سراغ سرمایه گذاری رفتیم که در کنار اداره کل شیلات با احداث مزرعه پرورش ماهیان خاویاری به تولید گوشت و استحصال خاویار این گونه آبزی مهم اشتغال داشته و باوجوداینکه تحریم ها تأثیر بسیاری در کاهش صادرات و به تبع آن درآمدزایی وی داشته تنها خواسته اش حمایت دولت در تأمین نهاده ها و خوراک استاندارد برای ماهیان است.
مدیر فنی یکی از شرکت های سرمایه گذاری خارجی مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در تالش نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: به دلیل دردسرهای زیاد در پرداخت تسهیلات به دنبال وام بانکی نرفتیم و با سرمایه گذاری کامل سرمایه گذار این مرکز مشغول فعالیت بوده که خوشبختانه در چند سال اخیر نیز روند رو به رشدی دارد.
نهاده های دامی استانداردی برای خوراک ماهیان در کشور وجود ندارد
رسول علی نژاد به نبود نهاده های خوراکی استاندارد اشاره کرد و افزود: متأسفانه نهاده های دامی استانداردی برای خوراک ماهیان در کشور وجود ندارد و کارخانه های تولیدکننده این نهاده ها نیز برای جذب مشتری و فروش ارزان تر نهاده های خود محصولاتی با کیفیت پایین را تحویل مشتری می دهند و غذای ایرانی ماهیان، اطمینان لازم را برای مشتریان فراهم نکرده است.
وی نبود نظارت بر نهاده ها را بزرگ ترین مشکل پرورش دهندگان ماهی عنوان کرد و گفت: متأسفانه علاوه بر نظارت، گرانی نهاده ها نیز معضلی برای مزارع شده و قیمت نهاده ها روزبه روز در حال افزایش است و کارخانه داران نیز برای جبران ضرر خود از مواد بی کیفیت استفاده می کنند.
علی نژاد با بیان اینکه تحریم های ظالمانه دشمنان تأثیر زیادی در صادرات این محصول به کشورهای دیگر گذاشته است، اضافه کرد: خاویار به عنوان محصول ارزآور برای کشور و هم ردیف نفت به شمار می رود و به دلیل قیمت چند برابر این محصول در بازارهای خارجی، عرضه خاویار در داخل کشور برای سرمایه گذار مقرون به صرفه نیست.
وی همچنین به وجود خاویارهای تقلبی در بازار اشاره کرد و گفت: متأسفانه کار به کاردان سپرده نشده و به جای شیلات، سازمان نظام مهندسی مجوز بهره برداری از مزارع پرورش ماهیان را صادر می کند، این در حالی است که این سازمان بیشتر به دنبال اشتغال زایی است تا تولید محصول باکیفیت و به افرادی مجوز می دهند که یا تجربه ای در خصوص پرورش ماهیان خاویاری ندارند و یا اینکه کم تجربه هستند.
خاویار، محصولی لذیذ در خزر اما دور از دسترس مردم
از قدیم وقتی نام ماهی خاویاری به میان می آمد خیلی ها به اشتباه فقط ماهی «ازون برون» را می شناختند نامی به زبان ترکی برای این ماهی که به معنی دماغ دراز است درحالی که شش گونه ماهیان خاویاری از ۲۷ گونه و زیرگونه موجود در جهان در دریای خزر زندگی می کنند که مهم ترین و بهترین خاویار از فیل ماهی استحصال می شود. اما هستند بسیاری از مردم که حتی یک بار هم طعم خاویار را نچشیده اند.
بهروز پورمحمد جانی یکی از شهروندانی که پدرش صیاد بود و در نزدیکی ساحل سکونت دارد در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: آخرین باری که خاویار خوردم هفت سالم بود و این در حالی است که نمی دانستم اصلاً خاویار چیست ولی مزه گسی داشت مانند خرمالوی نارس دهانم جمع شد.
وی که گاهی دل به دریا زده و صیادی هم می کند، افزود: حدود ۱۲ سال پیش به صورت اتفاقی ماهی ازون برون به طول حدود ۲ متر در فاصله ۱۰ متری ساحل صید کردم که چون خاویار داشت تحویل شیلات دادم و پاداشی نیز بابت این کار از شیلات گرفتم.
پور محمدجانی به گرانی این گونه ماهی در بازار اشاره و اضافه کرد: اواخر سال گذشته ماهی ازون برون را کیلویی ۴۰۰ هزار تومان برای دو تن از همشهریانم خریدم و باید بگویم که باوجود گوشت لذیذ این ماهی هر کسی توان خرید آن را ندارد.
وی که در کنار شغلش گاهی به صیادی نیز می پردازد، ادامه داد: سال ۷۵ هم شاهد صید یک قطعه فیل ماهی به طول شش متر در ساحل زیباکنار توسط شیلات بودم که برایم بسیار جالب بود که در دریای خزر چنین نعمت هایی وجود دارد و ما غافل هستیم.