جستجوگر خبری شهرستان شفت

محیط زیست و زندگی اهالی برخی نواحی منطقه دیلمان شهرستان سیاهکل به دلیل فعالیت کارخانه سیمان در این منطقه دچار آسیب شده و بسیاری از پوشش های گیاهی و کشاورزی از بین رفته است.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مریم ساحلی: بلندای باستانی و سبز دیلمان از غبار صنایع در امان نمانده است. این روزها خنکای نسیم، پیراهن سبز زمین و زندگی ساده اهالی سخت کوش این منطقه از رنجی نشان دارد که ماحصل فعالیت صنعت سیمان در آن است.

بی تردید در گذر سالیان، گسترش ساخت و سازها در گرو تولید مصالح و توسعه صنایع ساختمانی است، اما نباید از یاد برد که طبیعت کم نظیر گیلان در کوران فعالیت صنایع نیازمند دقت، مراقبت و ملاحظات ویژه است. ملاحظاتی که بی توجهی نسبت به آن سبب شده تا کشاورزی و دامپروری اهالی برخی از روستاهای دیلمان دچار آسیب شود.

«محمود هوشیار فرد» پژوهشگر و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره اظهار کرد: صنعتی شدن یک منطقه بدون توجه به توان محیطی و ارزیابی زیست محیطی آلاینده ها باعث آلودگی و تخریب اراضی و پوشش گیاهی و همچنین ناهنجاری اجتماعی می شود.

وی با بیان اینکه امروزه یکی از موضوعات بحث برانگیز و جدی که باعث نگرانی در رابطه با توسعه صنایع شده، آلودگی های زیست محیطی است، افزود: این آلودگی ها که توسط انسان ایجاد می شود در نهایت آسیب های آن نیز متوجه خود آنها می شود.

هوشیار فرد با اشاره به اینکه یکی از عوامل مهم ایجادکننده آلودگی ها، فرآیند تولید سیمان در کارخانه ها است، گفت: کارخانجات سیمان به دلیل ماهیت فرایند تولید و نیز استفاده از مواد معدنی و سوخت های فسیلی یکی از ۱۷ صنعت بسیار آلوده کننده محیط زیست شناخته شده اند.

تولید سیمان در گستره ای سبز

هوشیار فرد ادامه داد: طی چند دهه اخیر، روند رو به رشد صنعت سیمان در کشور علیرغم اشتغال زایی، منافع اقتصادی و رونق پروژه های مختلف عمرانی و صنعتی به دلیل سطوح آلایندگی و تولید گرد و غبار، گازهای سمی، آزاد شدن عناصر سنگین همانند جیوه، سرب، کروم، نیکل، کبالت، کادمیوم و سیلیس آلودگی هوا، خاک و اراضی زراعی، آب های زیر زمینی، تغییر فون و فلور منطقه را نیز ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه اثرات سو فلزات سمی جیوه و کادمیوم در پوشش گیاهی مناطق اطراف کارخانه های سیمان امری اجتناب ناپذیر است، افزود: گرد و غبار و گازهای سمی ناشی از فرآیندهای تولید سیمان مانند حمل و نقل مواد اولیه توسط کامیون از معدن به سمت کارخانه، گرد و غبار ناشی از فرایند سنگ شکنی یا آسیاب کردن مواد اولیه، کوره های پخت مواد خام از جمله مشکلاتی هستند که در منطقه دیلمان دیده می شود.

هوشیار فرد ادامه داد: باید توجه داشت که انتشار ذراتی با اندازه کوچک تر از ۱۰ میکرو، گاز SO۳ ناشی از تبدیل SO۲ تحت نور خورشید و عناصر سنگین عوامل مهم ایجاد بیماری های تنفسی، پوستی، گوارشی، کبد و سرطان هستند.

وی افزود: آلودگی های ناشی از مواد آلوده کننده کارخانه سیمان علاوه بر تأثیر قرار دادن زندگی ساکنین روستاهای اطراف کارخانه، نظم اکوسیستم اطراف این محل را نیز به مخاطره می اندازد. آلودگی های ناشی از مواد آلوده کننده کارخانه سیمان علاوه بر تأثیر قرار دادن زندگی ساکنین روستاهای اطراف کارخانه، نظم اکوسیستم اطراف این محل را نیز به مخاطره می اندازد.

این پژوهشگر گیلانی با بیان اینکه بیشترین آسیب متوجه روستاهای گولک، گرماور، میکال، دیارجان و عاشورآباد در منطقه دیلمان شده است، اضافه کرد: ممکن است آلوده کننده های هوا به گیاه آسیب بزنند و یا آنها را در برابر آلودگی ناشی از عوامل زنده، حساس تر سازند.

وی ادامه داد: واقعیت این است که ذرات جامد معلق یا همان گرد و غبار ناشی از کارخانه سیمان در منطقه دیلمان علاوه بر آلودگی هوا و آب های جاری و زیرزمینی منطقه بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی زمین های کشاورزی، عملکرد کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی منطقه و علوفه مرتعی و چرای احشام نیز تأثیر می گذازاد.

هوشیار فرد افزود: پوشش گیاهی منطقه دیلمان در گذشته دارای تنوع گونه ای زیادی بود به طوری که بیش از ۳۵۰ جنس و ۹۰ خانواده گیاهی، ۱۱ درصد متعلق به خانواده کاسنی، ۷.۴ درصد متعلق به خانواده شب بو، ۷ درصد حبوبات و ۶.۸۳ درصد گلسر خیان در منطقه رویش داشتند.

روند آسیب به گیاهان

وی با بیان اینکه غبارهای متصاعد شده از کارخانه های سیمان شامل فلزات سنگین مانند مس، کروم، جیوه، سرب و ترکیباتی همانند فلورایدها و سولفات ها است، ادامه داد: این ترکیبات با تغییر دما، بافت خاک، افزایش اسیدیته، رسانایی الکتریکی و ظرفیت تبادل کاتیونی، رطوبت و فرسایش خاک روی پوشش گیاهی و کیفیت گیاهان مورد تغذیه احشام در نواحی اطراف کارخانه سیمان تأثیر گذاشته است.

پژوهشگر گیلانی در ادامه با اشاره به تأثیر این ترکیبات روی میزان سبزینه و روزنه های برگی و آسیب به رشد محصولات زراعی و باغی و حتی گیاهان دارویی مرتعی، اضافه کرد: غبار سیمان باعث افزایش سرعت تعرق گیاه و واکنش غبار سیمان با بخار آب حاصل از تعرق گیاه باعث تشکیل لایه نازک سیلیکات کلسیم آبدار روی برگ ها و کاهش رشد گیاهان می شود.

وی با بیان اینکه در فصول بارندگی قشر سیلیکاته در سطح برگ ایجاد می شود، افزود: میزان ازت برگ کم و فسفر، پتاسیم، کلسیم و نیزیم گیاهان مجاور کارخانه بسیار بالاست. به طور کلی، علائم خسارت گرد و غبار سیمان روی گیاهان به صورت زردی، بافت مردگی، کاهش میزان پروتئین حبوبات، کاهش اسید امینه، اختلال در تلقیح گیاهان، کاهش میزان نشاسته در حبوباتی نظیر لوبیا و کاهش وزن هزار دانه و اندازه بوته های گندم ظاهر می شود. گرد و غبار سیمان، گره زایی لوبیا را به دلیل افزایش اسیدیته خاک، کاهش می دهد.

ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش آلندگی ها

هوشیار فرد با بیان اینکه معادن خود به تنهایی منبع آلاینده هستند، تصریح کرد: خاک نزدیک معدن سیمان، کلسیم و منیزیم بالاتری دارد. آلودگی بالای اراضی مجاور معدن به فلزات سنگین و رها شدن حدود ۴۰ هکتار زمین های مرغوب کشاورزی به علت دپوی مصالح و رانش زمین روستای گرما ورکه زمانی زیرکشت گندم و جو بودند و تخریب قنات مسیر معدن کارخانه سیمان به دلیل فعالیت معدن کاری و استخراج مواد اولیه و حمل و نقل آنها از موارد نگران کننده فعالیت صنعت سیمان در منطقه است.

وی با اشاره به اینکه با ورود مواد رسی به خاک میزان ظرفیت جذبی خاک افزایش یافته که یکی از عوامل مهم کاهش رشد گیاهان منطقه است، افزود: البته میزان فاصله از کارخانه، روی غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان و تنوع و تراکم پوشش گیاهی اهمیت دارد. همچنین باید توجه داشت که حساسیت گیاهان مختلف به آلاینده های کارخانه سیمان متفاوت است.

این پژوهشگر گیلانی ادامه داد: گرد و غبار سیمان باعث قلیایی شدن خاک و کاهش فعالیت میکروبی خاک و با تأثیر روی حاصلخیزی خاک باعث کاهش رشد محصولات می شود. میزان ازت کل خاک در نزدیکی کارخانه بر اثر تبدیل نیترات به نیتریت و کاهش جمعیت امونیفایرها و نیتروفایرها و نیز میزان فسفر (P۲O۵) در نزدیکی کارخانه، کمتر است.

هوشیار فرد با تأکید بر اینکه باید با اقدامات پیشگیرانه محیط زیستی خط تولید سیمان دیلمان برای کاهش انتشار آلاینده ها انجام شود، گفت: بهره مندی از تکنولوژی های کاهنده عوامل آلودگی از قبیل تجهیز و نوسازی سیستم های فرسوده و قدیمی، ایجاد پوشش گیاهی نظیر کمربند سبز چنار در اطراف کارخانه از راهکارهای پیشگیری یا کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی ناشی از فعالیت کارخانه سیمان در منطقه است.

مردم گلایه مند هستند

دهیار روستاهای دیارجان و عاشورآباد در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه گرد و غبار فعالیت کارخانه سیمان زیاد بوده و موجب ایجاد آلودگی در منطقه شده است، افزود: این کارخانه سبب از بین رفتن چراگاه های منطقه شده و درختچه هایی که دامداران در مدت زمان حدود ۲۰۰ سال پرورش داده اند، از بین رفته است.

علی عابدی با اشاره به اینکه جاده ها ناامن، و باغات فندق و گردو دچار آسیب شده اند و دیگر محصول نمی دهند، گفت: منابع آب بالا دست هم به دنبال استفاده از چاه های عمیقی که برای تولید سیمان استفاده می شود، در حال خشک شدن است. و البته ذراتی که متعاقب فعالیت کارخانه سیمان در هوا پراکنده می شود هم می توانند روی سلامت مردم تأثیر بگذارند.

وی درباره بررسی های محیط زیستی پیش از احداث کارخانه نیز اظهار کرد: بررسی های محیط زیستی انجام شده اما متأسفانه بیش از آنکه به اهمیت محیط زیست اندیشیده شود به مبحث اشتغال زایی توجه شد. این در حالی است که شاید هم اکنون حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد نیروهای شاغل در کارخانه بومی باشند؛ در واقع می توان گفت، ضررهایی که این کارخانه دارد از منافع آن بیشتر بوده است.

تلاش برای اصلاح

یک فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مشکلاتی که فعالیت کارخانه سیمان در دیلمان به دنبال دارد، اظهار کرد: مدیران ملی و استانی، فعالان محیط زیست و نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی درباره آسیب های فعالیت کارخانه سیمان در این منطقه صحبت کرده اند. البته هرچند گویا با فشارهای اداره محیط زیست، فیلترهایی نصب و بر اساس تأیید آزمایشگاه ها شاید وضعیت بهتر شده باشد اما به هر حال زیان های این کارخانه برای منطقه بیشتر از فوایدش است.

«رامین شیرعلی پور» در ادامه یادآور شد: ارزیابی محیط زیستی برای احداث این کارخانه بر اساس اطلاعاتی که دارم، انجام شده اما چگونگی انجام این ارزیابی ها موضوعی است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. متأسفانه در چنین مواردی انجام ارزیابی ها عواقب اجتماعی لحاظ نمی شود که به نارضایتی عمومی می انجامد.

وی تصریح کرد: با توجه به حجم فعالیت این کارخانه و نقشی که در تأمین سیمان استان گیلان بر عهده دارد، نمی توان توقع داشت که فعالیتش متوقف شود با توجه به حجم فعالیت این کارخانه و نقشی که در تأمین سیمان استان گیلان بر عهده دارد، نمی توان توقع داشت که فعالیتش متوقف شود اما اصلاح آن امکان پذیر است. در واقع اصلاح تجهیزات و نگاه مدیریتی حاکم بر کارخانه در این راستا بسیار حائز اهمیت است.

ضرورت توجه بیشتر متولیان محیط زیست و صنایع

آنچه در این گزارش از آن سخن گفته شد بر ضرورت نظارت بر روند احداث و فعالیت صنایع در گستره محیط زیست حساس گیلان و استعدادهای ارزشمند این خطه سبز، نشان دارد. لذا انتظار می رود متولیان ذی ربط به نسبت این موضوع اهتمام و توجه بیشتری داشته باشند. بی تردید انجام مطالعات و بررسی های دقیق در صدور مجوز احداث صنایع آسیب رسان و همچنین نظارت بر چگونگی عملکرد صنایع مشغول به فعالیت و تلاش برای هدایت این فعالیت ها در راستای کاهش آسیب ها انتظار بزرگی نیست که امید می رود مدیران مرتبط با این حوزه نسبت به آن توجه بیشتر داشته باشند.

لازم به ذکر است خبرنگار مهر برای شنیدن صحبت های مسئولان اداره کل محیط زیست استان گیلان با آنها تماس گرفته و حتی سوالات را نیز ارسال کرد اما با وجود فرصت یک هفته ای مسئولان این اداره کل همانند موضوعات گذشته به بهانه فشار کاری و جلسات حاضر به پاسخگویی نشدند.



نویسنده: newsBot
همرسانی کنید:

نظر شما:

security code

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان