جستجوگر خبری شهرستان شفت

این روزها آن چیزی که از موزه ها به ذهن متبادر می شود نقش نمایشگاهی و بازدیدمحور آن است و کارکرد پژوهشی و مطالعاتی موزه ها کم تر به چشم می خورد.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها -بهرام قربانپور: حفظ میراث گذشتگان و انتقال آن به آیندگان، وظیفه ذاتی بشر در شرایط زمانی حال بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بسیاری از تصمیم گیری ها و تصمیم سازی های حال و آینده بر اساس داشته ها، اندوخته ها و تجربه های گذشته شکل می گیرد و لذا پرداختن به حفظ آثار گذشته در ابعاد مختلف بسیار حائز اهمیت است.

یکی از ابزارها و زیرساخت های حفظ میراث گذشته و امانتداری برای نسل آینده «موزه» است، موزه هایی که در کنار بیشترین درجه برخورداری از اهمیت و جایگاه، از کم ترین سطح توجه بهره مند هستند.

معبدی که نخستین موزه جهان شد

اما قبل اینکه وارد دنیای کارکرد «موزه» شویم بهتر است از یک موضع دیگری به آن نگاه کنیم و چگونگی شکل گیری آن را مورد واکاوی قرار دهیم. جالب است بدانید واژه «موزه» ریشه ای یونانی داشته که بعدها وارد زبان فرانسوی شده (Musee) و سپس به زبان فارسی راه یافته است، این واژه پر رمز و راز در مسیر یونان به ایران، راه پر پیچ و خمی را پیموده است تا وارد مرزهای تاریخی و اجتماعی ایران زمین شده و اثرش را بر تاریخ کهن ایران متمدن گذاشته است.

آنچه که در تعریف موزه آمده؛ آن را محل نگهداری و گردآوری میراث گذشتگان، آثار ارزشمند و اشیا باستانی تلقی کرده اند که البته موزه ها علاوه بر نمایش آثار باستانی و اشیای گران بها وظیفه حفظ و حراست و نگهداری از آنها را برای انتقال به نسل های آینده برعهده دارند.

در ایران ۲۸ اردیبهشت روز موزه و میراث فرهنگی نامگذاری شده که در این ایام برنامه های متنوعی حول محور موزه و میراث فرهنگی برگزار می شود.

آنطور که روایت شده در ایران نیز در زمان حکومت محمدعلی شاه قاجار برای نخستین بار بخشی از کاخ گلستان به موزه تبدیل و اشیا قیمتی و تاریخی در آن به نمایش گذاشته شد و امروزه تبدیل شدن کاخ ها به موزه در کشورمان مرسوم شده است. گیلان به جهت تنوع قومی، اقلیمی، تاریخ کهن، وجود مواهب تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، طبیعی و زیست محیطی، یکی از استان های مستعد داشتن «موزه» با سرفصل های موضوعی مختلف است که می تواند در هر بخشی یک موزه جداگانه و مجهز داشته باشد.

نقش اقتصادسازی موزه ها

«ولی جهانی» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تعریف کلی «موزه»، اظهار کرد: «موزه» یک مؤسسه دائمی است که بُعد و جنبه مالی ندارد و حفظ و انتقال فرهنگ ها میراث گذشتگان را بر دوش می کشد.

وی با اشاره به ابعاد گسترده و موضوع محور موزه ها، افزود: تفکیک موضوعی موزه ها در دنیا و ایران باب شده و این مهم بیشتر برای مخاطب شناسی موزه ها و جذابیت بخشی صورت گرفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان با اشاره به اینکه موزه های استان از گذشته تا به امروز فراز و نشیب فراوانی داشته است، گفت: حدود دو سال قبل موزه ها در گیلان فعال نبودند و به نوعی انفعال موزه ها منجر به از دست رفت هویت اجتماعی و تاریخی شده بود.

جهانی با بیان اینکه موزه دولتی، خصوصی و مشارکت بین دستگاهی در گیلان فعالیت می کنند، اضافه کرد: در حال حاضر، در گیلان موزه رشت، موزه میراث روستایی گیلان در سراوان، موزه تاریخ چای ایران در لاهیجان، موزه رودبار و موزه مردم شناسی فومن زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مشغول فعالیت هستند و بقیه موزه ها با مشارکت دیگر سازمان ها نظیر بنیاد شهید، وزارت کشاورزی، سازمان شیلات و … و همچنین بخش خصوصی اداره می شود.

وی با اشاره به اینکه ایجاد موزه در هر منطقه ای، «اقتصاد ساز» می شود، افزود: راه اندازی موزه در یک روستا یا شهر در کنار پردازش هویت تاریخی و اجتماعی آن منطقه، رونق اقتصادی را به همراه دارد.

ثبت ۲۷ هزار قلم اشیا با ارزش و تاریخی در سامانه «جام»

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با اشاره به کارکردهای موزه در ابعاد مختلف، بیان کرد: موزه ها در کنار برخورداری از کارکرد فرهنگی و اجتماعی، دارای کارکرد گردشگری و اقتصادی هستند.

جهانی از ثبت ۲۷ هزار قلم اشیا با ارزش و تاریخی در سامانه «جام» خبر داد و اضافه کرد: استان گیلان در بخش ساماندهی اشیا عتیقه و ثبت در سامانه جام، رتبه دوم کشور را دارد.

وی با بیان اینکه ایجاد موزه در منطقه سبب خلق جاذبه گردشگری جدید می شود، افزود: موزه هویت و اصالت فرهنگی و گردشگری یک شهر و منطقه است.

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان از راه اندازی ۱۱ موزه طی دو سال اخیر در این استان خبر داد و بیان کرد: راه اندازی موزه ماسال، موزه باستان شناسی تالش، موزه آموزش و پرورش آستارا و موزه باستان شناسی مطالعاتی رودبار از مهم ترین پروژه های میراث فرهنگی است که در حال اجرا است.

جهانی با بیان اینکه بناهای تاریخی گیلان موزه می شوند، گفت: بناهای تاریخی و محوطه های باستانی گیلان به لحاظ جذابیت و اطلاعاتی که عرضه می کنند هر کدامشان یک موزه تلقی می شوند.

وی با اشاره به فعالیت ۲۷ موزه در گیلان، افزود: از دو سال گذشته تاکنون ۱۱ موزه جدید در گیلان راه اندازی شده و نهضت احیای موزه ها ادامه دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان، چالش اعتباری را مهم ترین دغدغه این سازمان بویژه در بخش موزه دانست و بیان کرد: موزه رشت به عنوان موزه مادر گیلان فقط به علت عدم تخصیص ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار و محدودیت های مالی بلاتکلیف مانده است.

جهانی با بیان اینکه موزه های گیلان نیازمند حمایت اعتباری هستند، گفت: برخی موزه های نیمه تمام گیلان به دلیل نبود اعتبار به سرانجام نرسیده است.

وی با بیان اینکه برخی اموال تاریخی و باستانی در اختیار دستگاه های دولتی است، افزود: ثبت اموال تاریخی و باستانی از مهم ترین وظایف میراث فرهنگی است که انتظار می رود دستگاه ها نسبت به واگذاری اموال تاریخی به این سازمان وظیفه مند، به حفظ این آثار ارزشمند کمک کنند.

گیلان موزه اوقافی ندارد

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه شرایط حفظ و نگه داری اموال تاریخی و قدیمی بسیار حساس و دارای اصول و قواعد خاص است، گفت: اموال تاریخی تحت اختیار دستگاه ها و نهادها در معرض تخریب و نابودی قرار دارد و هر چه زودتر باید جهت ثبت و حفظ به میراث فرهنگی واگذار شود.

جهانی با اشاره به ظرفیت بقاع متبرکه در گیلان، عدم وجود موزه اوقاف را یک چالش مهم برشمرد و بیان کرد: آثار و بجا مانده های ارزشمند بقاع متبرکه به عنوان اثر تاریخی- فرهنگی باید ثبت و ضبط شوند.

وی با تاکید بر بازگشایی پنجره همکاری بین اوقاف و میراث در راستای ساماندهی آثار تاریخی بقاع متبرکه، افزود: آثار تاریخی و اشیا مرتبط با بقاع متبرکه باید برای ثبت و نگهداری به میراث واگذار شود و یا اینکه جهت حفظ و نگهداری آن با مشارکت اوقاف موزه احداث شود.

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان از نگه داری ۴۵ هزار اشیا تاریخی و قدیمی در موزه های استان خبر داد و اضافه کرد: از تعداد ۴۵ هزار اشیا تاریخی، ۲۷ هزار ثبت شده است.

جهانی با بیان اینکه مرمت، حفظ و نگهداری اشیا تاریخی نیازمند اعتبار است، گفت: اعتبار مربوط موزه ها در گیلان به ۳۰۰ میلیون هم نمی رسد که با این مقدار نمی توان کاری را از پیش برد.

وی با بیان اینکه ۹۰ نفر در موزه های گیلان فعالیت می کنند، افزود: ۶۰ درصد نیروهای سازمان در حوزه موزه و میراث فرهنگی فعالیت می کنند.

بازدید ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از موزه های گیلان

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با بیان اینکه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از موزه های گیلان بازدید کردند، گفت: این آمارها تقویت بنیان اقتصادی و گردشگری منطقه ها را به همراه دارد.

جهانی از کشف ۱۷۰۰ قلم اشیا تاریخی با ارزش در گیلان خبر داد و اضافه کرد: اشیا کشف شده پس از ثبت و ضبط برای نگهداری به موزه ملی رشت انتقال داده می شود.

وی با تاکید برخورد جدی با قاچاقچیان عتیقه در گیلان، افزود: ۳۱۰ زندانی جرایم میراث فرهنگی در گیلان داریم.

احداث سایت موزه مارلیک رودبار در هاله ای از ابهام

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان با اشاره به روند کند احداث سایت موزه مارلیک رودبار، بیان کرد: این سایت موزه قرار بود در پهنه اکتشافی تپه مارلیک نصفی رودبار احداث شود و حتی ۳ میلیارد تومان برای آن اعتبار در نظر گرفته شده است.

جهانی با بیان اینکه تپه مارلیک رودبار توسط افراد تصرف شده است، گفت: روند احداث سایت موزه در تپه مارلیک نصفی رودبار به دلیل تنش اجتماعی احتمالی منتفی شده است.

وی با اشاره به اقدامات اولیه برای احداث سایت موزه در تپه مارلیک، افزود: بیش از ۴۰۰ میلیون تومان در ابتدای کار برای نقشه برداری و مقدمه چینی احداث سایت موزه در نصفی هزینه شد و به دلیل عدم همکاری بومیان منطقه نیمه کاره رها شد.

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان از اهدای حدود ۵۰۰ قلم اشیا توسط مردم به موزه های استان خبر داد و اضافه کرد: فرهنگ اهدای اشیا تاریخی و قدیمی در گیلان نهادینه شده است که باید این فرهنگ استمرار داشته باشد.

موزه ها باید به کارگاه پژوهشی تبدیل شوند

«میثم نواییان» کارشناس حوزه موزه و میراث فرهنگی هم در گفت وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: موزه ها کارکردهای مختلفی دارند که امروزه فقط کارکرد نمایشگاهی آن بیشتر مورد توجه بوده و قابل لمس است.

وی با بیان اینکه گیلان از لحاظ تنوع موزه جایگاه خوبی دارد، افزود: از «اکوموزه» رشت گرفته تا چندین موزه تخصصی و موزه های شخصی و همچنین موزه های دولتی با موضوعات مختلف در گیلان فعال هستند.

این کارشناس موزه و میراث فرهنگی با بیان اینکه موزه ها باید به کارگاه پژوهشی تبدیل شوند، گفت: کارکرد پژوهشی و تحقیقات محور موزه ها بسیار اهمیت دارد که باید به آن پرداخته شود.

نواییان با بیان اینکه موزه ها ابزاری برای بازگشت به خویش هستند، اضافه کرد: تولید هویت از مسیر فعالیت های پژوهشی در موزه ها اتفاق می افتد.

وی، هویت شناسی را کارکرد مهم موزه ها دانست و افزود: حضور مردم در موزه ها فقط نباید جنبه بازدید داشته باشد بلکه بر آموخته های تاریخی اش بیافزاید و هویت شناسی کند.

انجام مطالعات استخوان شناسی در موزه گیلان

این کارشناس موزه و میراث فرهنگی با بیان اینکه موزه ها باید به کارگاهی از آموزشی و دانش پژوهی تبدیل شوند، گفت: نگاه آموزشی به موزه ها بویژه در سطوح پایه به ارتقای هویت شناسی جامعه کمک می کند.

نواییان با بیان اینکه باید به سمت مردم محور کردن موزه ها حرکت کنیم، اضافه کرد: ارتباط گیری، تعامل و حضور مردم در موزه ها منجر ارتقای این بخش می شود.

وی با اشاره به کارکرد و نقش موزه ها در ابعاد مختلف، افزود: ارتباط مردم با موزه ها منجر به شناخت افراد از گذشته و پلی برای حرکت به سمت آینده است.

این کارشناس موزه و میراث فرهنگی با بیان اینکه موزه ملی رشت و سایر موزه ها کوچک مقیاس هستند، گفت: ایجاد ساختمان چندین طبقه برای موزه در رشت مورد مطالبه جدی است.

نواییان با بیان اینکه گیلان دارای کثرت اشیا تاریخی است، اضافه کرد: مطالعه و پژوهش برای تک تک این جامانده های تاریخی و آثار باستانی نیازمند زیرساخت است.

وی با اشاره به انجام مطالعات استخوان شناسی در موزه گیلان، افزود: استخوان شناسی زیستی با کمک پژوهشکده گیلان شناسی در حال انجام است.

این کارشناس موزه و میراث فرهنگی با بیان اینکه موزه رشت به کارگاه کارورزی دانشجویان تبدیل شده، گفت: با تفاهم نامه ای که بین میراث فرهنگی و دانشگاه گیلان بسته شده فعالیت های تحقیقی و دوره های کارورزی دانشجویان در موزه رشت انجام می شود.

نواییان با اشاره به دستاوردهای پژوهش های استخوان شناسی در موزه رشت، اضافه کرد: مطالعات استخوان شناسی اطلاعات جامعی از زیست بوم، حال و هوا و نحوه مرگ افراد را مشخص می کند.

وی با بیان اینکه کاوش و پژوهش در تاریخ گذشته بسیار اهمیت دارد، افزود: آینده بدون مطالعه در گذشته، ممکن است دچار اشتباه شود.

آن طور به نظر می رسد، «موزه» در گیلان دارای غنای تاریخی، اجتماعی و فرهنگی بالایی است، این مهم را می توان در بازدید ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری که از موزه اتفاق افتاده به نظاره نشست. گیلان که همیشه از آن به عنوان مهد تاریخ، فرهنگ و تمدن یاد می شود حالا باید آن را استان موزه نگار نیز نامید.

در کنار تمام ظرفیت های ارزشمندی که در بخش موزه در گیلان وجود دارد اما گویا مشکل اعتباری، پا روی گلوی توسعه موزه های گیلان گذاشته و در این زمینه باید اقدامات اساسی صورت گیرد.



نویسنده: newsBot
همرسانی کنید:

نظر شما:

security code

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان