خبرگزاری مهر، گروه استان ها- رضا اکبری: گیلان به عنوان یکی از مهم ترین مناطق گردشگری ایران علاوه بر جنگل و مراتع باارزش، تنها منطقه ای در کشور است که محصولات مهم کشاورزی نظیر برنج، چای و زیتون را در حجم زیاد تولید می کند اما معضلی به نام تولید پسماند و تلنبار شدن آن در مکان های مختلف گردشگری ازجمله سراوان رشت، قرق تالش، تموشل لاهیجان، خمیران انزلی و همچنین رودسر، چابکسر و لوندویل آستارا و کارایی ناکافی فعالیت ها همچون تفکیک زباله از مبدأ، زمینه تخریب محیط زیست در گیلان را فراهم آورده است.
از سوی دیگر شیرابه های حاصل از پسماندهای انباشته شده به آب های زیرزمینی و مزارع حاصلخیز و رودخانه ها و تالاب ها راه یافته و محیط زیست جانوری و زندگی گیلانی ها را با خطری جدی مواجه کرده به گونه ای که بسیاری از مردم ساکن در حوالی مناطق ذکرشده از بوی بد آب شرب و بیماری های پوستی و همچنین وفور حشرات موذی رنج می برند.
ساماندهی پسماند در گیلان زیر ذره بین دادگستری
این در حالی است که معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور در سفر اخیر خود به گیلان اظهار کرده بود حل مسئله پسماند استان نیازمند یک همت جمعی است و اگر مسئله پسماند در گیلان حل شود بسیاری از مشکلات دیگر استان گیلان نیز برطرف خواهد شد.
رئیس کل دادگستری گیلان اواخر ماه گذشته برای بررسی آخرین وضعیت از منطقه سراوان که مهم ترین محل دفن زباله گیلان به شمار می رود بازدید انجام داده است و در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران با اشاره به مشکلات تخلیه زباله در سراوان و نارضایتی مردم منطقه خواستار اجرای طرحی موفق و مناسب برای سروسامان دادن به وضعیت زباله سراوان شد.
حجت الاسلام حمزه خلیلی گفت: ما درزمینهٔ زباله سراوان و تصفیه خانه شیرابه نباید کار را نیمه کاره انجام دهیم چراکه سبب بی اعتمادی مردم می شود.
همچنین معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان نیز با اشاره به اینکه این بازدید در راستای مطالبه گری حقوق طبیعی مردم و حل مشکلات آن ها انجام گرفته است، گفت: دستگاه قضا با جدیت هرچه تمام تر به دنبال بهسازی محل دفن زباله سراوان است.
احمد آقایی افزود: در این راستا جلسات متعددی در دادگستری گیلان برای ادامه و استمرار فعالیت تصفیه خانه برگزارشده و اکنون مجری طرح متعهد شده ظرف مدت یک ماه آن را به شهرداری رشت تحویل دهد.
وی ادامه داد: دستگاه قضا بر روند اجرای امور نظارت دارد و در صورت اهمال و قصور مسئولان در انجام وظایف در چارچوب قانون، با متخلفان برخورد خواهد کرد.
شناسایی ۷ پهنه برای مدیریت زباله در گیلان
معاون سابق عمرانی استانداری گیلان نیز درباره وضعیت پسماند و زباله در استان در گفتگویی با اشاره به تصویب طرح جامع مدیریت پسماند، اظهار کرد: بر این اساس هفت پهنه برای مدیریت زباله استان تدوین شده که ازجمله این پهنه ها در غرب و شرق استان و پهنه اصلی که بیشترین مدیریت زباله باید در آن انجام شود در مرکز استان تعیین و برای مدیریت آن برنامه ریزی شد.
علی اوسط اکبری مقدم با بیان اینکه روزانه ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ تن زباله در استان گیلان تولید می شود که اغلب این زباله ها به صورت مستقیم وارد مراکز دفع می شوند، افزود: مراکز دفن زباله نیز به علت عدم مدیریت درست زمینه ایجاد مشکلاتی ازجمله تولید شیرابه ها و جاری شدن آن در داخل رودخانه ها و برخی مزارع را ایجاد کرده اند.
وی با اشاره به اینکه بر همین اساس از سال ۹۲ قراردادی مبنی بر احداث کارخانه زباله سوز با ظرفیت ۶۰۰ تن در شهر رشت بسته شد، گفت: طی آن سال متأسفانه هیچ اقدامی انجام نشده تا در سال گذشته برای اولین بار ۱۱۹ میلیارد تومان برای بحث مدیریت زباله در استان گیلان اختصاص یافت که ۹۱ میلیون تومان آن فقط مختص زباله سوز رشت بوده است.
اکبری مقدم با بیان اینکه هم اکنون در شهر رشت برای این زباله سوز اقداماتی شده است، تصریح کرد: بیش از ۱۴ درصد تجهیزات موردنیاز زباله سوز وارد شهر رشت شده است.
تلاش کردیم تا گفتگویی با معاون عمرانی جدید استانداری گیلان درباره وضعیت کنونی پسماند و اقدامات صورت گرفته انجام دهیم که باوجود هماهنگی های صورت گرفته و اعلام رضایت برای این گفتگو «عباس صابر» به تماس های خبرنگار مهر طی ظهر و عصر روز گذشته پاسخ نداد.
گوش شنوایی وجود ندارد
ازآنجایی که موضوع پسماند علاوه بر مسائل فنی و اجرایی دارای ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی است نیازمند ایجاد بسترهای مناسب برای مشارکت مردم در امور مربوط به پسماند هستیم و سمن ها به عنوان رابط بین مردم و مسئولان و همچنین تسهیل گران رفع معضلات اجتماعی ازاین دست با رایزنی و ایجاد فراخوان و همچنین انجام اقدامات فرهنگی در حوزه محیط زیست شهری وارد می شوند.
اما مدیریت شهری نیز باید با فراهم سازی شرایط لازم برای تسهیل در انجام فعالیت های سمن ها آن ها را کمک حال خود دانسته و به چشم رقیب به آن ها نگاه نکند.
یک فعال محیط زیستی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه حرف ها و هشدارها و راهکارها بارها بیان شده است، اظهار کرد: امروز دیگر شرایط به گونه ای است که نباید زمان را برای برگزاری جلسات بی ثمر از دست داد و مسئولان باید میدانی عمل کنند.
پیمان بازدیدی با بیان اینکه مسئولان دغدغه موضوع پسماند و مدیریت درست آن را ندارند، افزود: مجمع نمایندگان گیلان باید متولی حل معضل پسماند و اخذ اعتبارات لازم برای رفع این معضل از دولت باشد اما می خواهم بدانم کدام مطالبه گری جمعی و جدی انجام شده است؟
نمایندگان گیلان در مجلس باید به دولتمردان برای اخذ اعتبارات جهت احداث زباله سوز فشار بیاورند
وی تأکید کرد: هر کس در جایگاه خود فقط به حرف بسنده می کند و اگر قرار به حرف زدن در مناسبات خاص یا جلسات بی ثمر باشد هرکسی می تواند اظهارنظر کند و معتقدم موضوع حل پسماند نیازمند مدیریت جهادی آن هم در میدان عمل است نه پشت درهای بسته.
بازدیدی با تأکید بر اینکه نمایندگان گیلان در مجلس باید به دولتمردان برای اخذ اعتبارات برای احداث زباله سوز فشار بیاورند، ادامه داد: استاندار گیلان در کارگروه پسماند باید یک نفر را به عنوان مدیر پسماند استان با اختیار تام معرفی کرده و با اعتماد به وی، صفر تا صد کار را به او بسپارد.
وی با اشاره به اینکه اقدامات انجام شده در خصوص پسماند گیلان حرکت لاک پشتی داشته است اضافه کرد: بخش مهمی از مدیریت پسماند به خود مردم بازمی گردد و مدیریت شهری باید با آموزش و فرهنگ سازی برای مردم در خصوص تفکیک زباله از مبدأ و جداسازی زباله های تر و خشک از یکدیگر در مدیریت پسماند کمک حال مسئولان باشند.
این فعال محیط زیستی با انتقاد از رها کردن زباله در طبیعت توسط مردم، ادامه داد: متأسفانه هنوز به آن درجه از بلوغ فرهنگی و فکری نرسیده ایم که زباله را در طبیعت رها نکنیم.
بازدیدی در خصوص اشکالاتی که درزمینهٔ دستگاه زباله سوز مطرح می شود هم گفت: درست است که دستگاه زباله سوز هم می تواند آلودگی ایجاد کند اما با ارزیابی ساده می توان دریافت که میزان آلودگی دستگاه زباله سوز در مقایسه با دفن زباله و سرازیر شدن شیرابه به سفره های آب زیرزمینی بسیار کمتر است.
کلافگی مردم از آلودگی و بوی بد در سراوان
جنگل های سراوان به عنوان یکی از مناطق بکر و گردشگری جنگلی گیلان بیش از ۳۵ سال است که با معضل انباشت زباله دست وپنجه نرم می کند به گونه ای که همانند غده ای بر چهره سرسبز گیلان چشم هر بیننده ای را آزار می دهد.
در این منطقه روزانه حدود ۱۰۰۰ تن زباله از شهرستان رشت و روستاهای اطراف و زباله های بیمارستانی در زمینی به مساحت ۱۴ هکتار تخلیه می شود به نوعی که ارتفاع زباله های انباشته شده در این منطقه گاهی به ۸۰ متر هم می رسد و روزانه حدود ۵۰۰ لیتر شیرابه وارد آب های زیرزمینی و درنهایت آب شرب و زمین های زراعی مردم می شود.
برای حیات هر انسان آب و خاک و اکسیژن لازم است که متأسفانه سراوانی ها از این سه نعمت محروم هستند.
حسین یکی از شهروندانی است که سال ها در این منطقه سکونت داشته و در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: برای حیات در هر منطقه آب وخاک و اکسیژن لازم است که متأسفانه سراوانی ها از این سه نعمت محروم هستند.
وی ادامه داد: آب شرب در سراوان به قدری بد بو است که قابل خوردن نیست و یکی از بستگان هم به تازگی دچار عفونت معده شده که باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
حسین اضافه کرد: حشراتی همچون مگس ها و پشه های این منطقه هم باعث ایجاد ناراحتی های پوستی برای خیلی از مردم شده اند.
شهروند دیگر با گلایه از آلودگی بیش ازاندازه آب، اظهار کرد: آب اینجا بوی بدی می دهد و همسرم پس از شستن ظرف های غذا برای استفاده مجدد از این ظرف ها در وعده غذایی دیگر باید حتماً دوباره آن ها را بشوید چون املاح آب به قدری زیاد است که لکه های بسیاری بر روی ظروف می گذارد.
محمد ادامه داد: متأسفانه فرزندم دچار حساسیت تنفسی شده و پزشک توصیه کرده که محل زندگی را عوض کنیم اما کسی حاضر نمی شود در این منطقه خانه بخرد.
مدیریت پسماند نیازمند کمک نمایندگان مجلس در تأمین منابع مالی است
ازآنجایی که روند رو به رشد تولید زباله یکی از معضلات مهم شهرنشینی به حساب می آید روش های مدیریت پسماندهای شهری نیز وسیع و متغیر است به نوعی که برای چنین موضوعی راهی جز مدیریت و برنامه راهبردی وجود ندارد.
شهردار کلان شهر رشت در گفتگو با خبرنگار مهر، مدیریت شهری را نیازمند کمک نمایندگان مجلس، مسئولان و دولت در تأمین منابع مالی عنوان و اظهار کرد: سایت زباله سراوان مشکلات بسیاری را برای ساکنان این منطقه ایجاد کرده و باید هر چه سریع تر منابع مالی و اعتبارات لازم جهت پیشبرد پروژه های مدیریت پسماند تخصیص یابد.
سید محمد احمدی با بیان اینکه روزانه هزار و ۲۰۰ تن زباله از رشت و ۵۰ شهر و روستای اطراف آن در سراوان دفن می شود، افزود: متأسفانه شهرداری رشت در جذب اعتباراتی که برای پروژه های پسماند در نظر گرفته شده بود عقب مانده است.
وی تأکید کرد: در صورت جذب حجم قابل قبولی از اعتبارات، دستگاه زباله سوز سایت سراوان رشت تا سه سال دیگر به بهره برداری می رسد.
احمدی بابیان اینکه حل مشکل سراوان نیازمند همت جمعی همه مسئولان ارشد استان و نمایندگان گیلان است، اضافه کرد: پروژه دفن بهداشتی زباله به بیش از ۶۰ میلیارد تومان اعتبار اولیه نیاز دارد که پس از بررسی کارشناسان توسط شهرداری رشت به مناقصه گذاشته خواهد شد.
بیش از سه دهه است که معضل پسماند همچون وصله ای ناجور و دُملی چرکین بر جان سبز گیلان افتاده و ریشه دوانده و اگر سریع تر مدیریت نشود آلودگی ناشی از شیرابه ها، شالیزارها، رودخانه ها و تالاب های گیلان را فراگرفته و معضلات زیست محیطی غیرقابل جبرانی را به دنبال خواهد داشت که شاید با رقم ده ها برابری اعتباری که اکنون نیاز است تبعات حاصل از آن قابل جبران نباشد.